
Sự đam mê và những thử nghiệm ngôn ngữ táo bạo của bà được coi như biên niên sử nổi bật…
Vanhaiphong: Марина Ивановна Цветаева (26/9/1892 – 31/ 8/1941) là một trong số các nhà thơ lớn của văn học Nga thế kỷ 20. Là nhà thơ trữ tình, sự đam mê và những thử nghiệm ngôn ngữ táo bạo của bà được coi như biên niên sử nổi bật của thời gian và độ thẳm sâu của tâm hồn con người.
1- Bản dịch của Phạm Vĩnh Cư
Hôm qua mắt đắm say nhìn mắt
Hôm nay – anh đã trông ngang
Hôm qua còn ngồi chơi đến tiếng chim…
Là sơn ca hôm qua, nay anh là quạ!
Em ngốc nghếch, anh thông minh.
Anh linh hoạt, em đờ như khúc gỗ
Ôi tiếng thốt của phụ nữ mọi thời đại:
“Người yêu dấu, em gây gì cho anh?”
Cả nước mắt lẫn máu đã thành nước lã
Em rửa mặt bằng nước mắt và máu
Ôi Tình Yêu – dì ghẻ, đâu phải mẹ đẻ
Chờ gì sự công tâm, chưa nói – ân huệ.
Những con tàu chở đi biệt những người yêu
Trên đường trắng bóng người yêu mất hút…
Và tiếng rên lay động cả trái đất:
“Người yêu dấu, em gây gì cho anh?”
Hôm qua còn lăn lóc ôm chân
Ví em với nữ hoàng Trung Quốc
Hôm nay cả hai tay buông tuột
Như đồng xu han gỉ đời tõm rơi!
Trước quan tòa, như kẻ giết con
Em đứng – bẽ bàng, kinh khiếp
Xuống địa ngục em vẫn gào thét:
“Người yêu dấu, em gây gì cho anh?”
Hỏi chiếc ghế, hỏi cái giường:
“Vì sao tôi khổ đau, khốn đốn?”
Tự trả lời: “Chàng hôn mi chán rồi
Giờ tìm hôn người khác”.
Dạy em sống trong lửa thiêu đốt
Rồi ném vào băng giá thảo nguyên
Nông nỗi này anh gây cho em
Người yêu dấu, em đã gây gì cho anh chứ?
Em biết hết – xin đừng chối cãi
Em lại có mắt rồi, không còn là tình nhân
Nơi đâu Tình Yêu lùi gót
Thần Chết – người dọn vườn – tiến lên.
Quả táo chín đến giờ ắt rụng
Lắc cây cành làm gì, chỉ hoài công
Hãy tha thứ, hỡi người yêu dấu
Tất cả, tất cả những gì em đã gây cho anh!
2- Bản dịch của Tạ Phương
Mới hôm qua còn nhìn vào mắt em
Mà giờ đây – hững hờ quay hướng khác
Mới hôm qua còn đợi nghe oanh hót
Giờ thảy vàng anh thành quạ hết rồi anh?
Em khờ khạo, còn anh thông minh
Anh nhanh nhẹn, còn em thì lóng ngóng
Ôi, lời than của đàn bà xưa nay vẫn giọng:
“Anh thân yêu, em đã làm gì anh?”
Máu, lệ, với tình yêu – là nước lã thôi!
Em đắm đuối ngập chìm trong máu, lệ
Chẳng phải mẹ, tình yêu là dì ghẻ:
Đừng đợi công tâm hay chút tình thương.
Con đường trắng tiễn chân người thương mến
Những chiếc tàu chở họ khuất sóng xanh…
Tiếng rên rỉ cứ vòng quanh trái đất:
“Anh thân yêu, em đã làm gì anh?”
Mới hôm qua còn quỳ xuống bên em
Ví em với cả Trung Hoa huyền bí
Vậy mà rồi chỉ một thoáng buông tay
Đời rơi rụng – thành đồng xu hoen rỉ!
Em như kẻ đứng trước vành móng ngựa
Can tội giết trẻ thơ – khiếp đảm, chẳng hiền lành
Nhưng dù dưới địa ngục kia em vẫn hỏi:
“Anh thân yêu, em đã làm gì anh?”
Em sẽ hỏi cả tủ giường, bàn ghế:
“Vì sao tôi bị đày đoạ thế này?”
“Bởi hôn chán rồi – chàng ta trở gót
Đi tìm làn môi khác” – chúng cho hay.
Anh dạy em sống cháy mình trong lửa
Rồi quẳng em vào đồng cỏ giá băng
Đó là điều, với em, anh hành xử
“Anh thân yêu, em đã làm gì anh?”
Em hiểu hết, đừng chối quanh vô ích
Mắt sáng rồi – khi chẳng phải tình nhân
Hễ nơi nào tình yêu lùi bước
Thần Chết liền lướt tới thế chân.
Trái táo trên cây đến kỳ sẽ rụng
Chớ hoài công động cội rung cành!…
– Vì tất cả, em vẫn xin lượng thứ
“Anh thân yêu, em đã làm gì anh?”
3- Bản dịch của Ngọc Châu
Hôm qua còn nhìn mắt nhau
Mà giờ – liếc xéo từ sau lưng rồi
Đợi chim hót – hôm qua ngồi
Sơn ca nay biến quạ rồi – ư anh!
Em đần ngố, anh thông minh
Anh linh lợi, lóng ngóng đành phần em
Ôi, phụ nữ luôn than rên:
“Anh yêu ơi, em gây nên chuyện à?!”
Máu, lệ – nước cả đấy mà
Mặt lau bằng những dòng nhòa lệ rơi
Tình yêu là mẹ ghẻ thôi
Công tâm, ân huệ đợi đòi mà chi.
Người thương mến, tàu chở đi
Khuất con đường bạc, còn gì ngóng xem…
Vòng trái đất vang tiếng rên
“Anh yêu ơi, em gây nên chuyện à?”
Ôm chân em, mới hôm qua
Trung Hoa vương hậu đúng là ngang nhau
Sao nay hai tay buông mau
Em, đồng xu rỉ đời đau rớt lìa!
Xấu xa, như trước tòa kia
giết trẻ thơ, đứng ê chề mình em
Dưới hỏa ngục vẫn rỉ rên:
“Anh yêu ơi em gây nên chuyện à?”
Hỏi bàn, hỏi ghế khắp nhà:
“Cớ sao phải chịu xót xa, đọa đày?”
“Hôn chán rồi – chúng cho hay
lại tìm môi khác để thay thôi mà”
Dạy em sống rực lửa hoa
Rồi vứt bỏ thảo nguyên xa băng hàn
Hành xử như thế với em
“Anh yêu ơi em gây nên chuyện à?”
Hiểu hết, đừng chối gần xa!
Mắt lại sáng khi không là tình nhân
Nơi Tình Yêu đã lui chân
Kẻ dọn vườn, Thần Chết, lần đến ngay.
Chẳng cần đập lá rung cây
Trái táo chín rớt rụng ngay vườn nền
Tất cả, em vẫn khẩn xin
Anh yêu ơi em gây nên chuyện à!
Nguyên tác: SVETAEVA
Вчера еще в глаза глядел,
А нынче – всё косится в сторону!
Вчера еще до птиц сидел
Всё жаворонки нынче – вороны!
Я глупая, а ты умен
Живой, а я остолбенелая.
О, вопль женщин всех времен:
“Мой милый, что тебе я сделала?!”
И слезы ей – вода, и кровь –
Вода,- в крови, в слезах умылася!
Не мать, а мачеха – Любовь:
Не ждите ни суда, ни милости.
Увозят милых корабли,
Уводит их дорога белая…
И стон стоит вдоль всей земли:
“Мой милый, что тебе я сделала?”
Вчера еще – в ногах лежал!
Равнял с Китайскою державою!
Враз обе рученьки разжал,-
Жизнь выпала – копейкой ржавою!
Детоубийцей на суду
Стою – немилая, несмелая.
Я и в аду тебе скажу:
“Мой милый, что тебе я сделала?”
Спрошу я стул, спрошу кровать:
“За что, за что терплю и бедствую?”
“Отцеловал – колесовать:
Другую целовать”,- ответствуют.
Жить приучил в самом огне,
Сам бросил – в степь заледенелую!
Вот что ты, милый, сделал мне!
Мой милый, что тебе – я сделала?
Всё ведаю – не прекословь!
Вновь зрячая – уж не любовница!
Где отступается Любовь,
Там подступает Смерть-садовница.
Самo – что дерево трясти! –
В срок яблоко спадает спелое…
– За всё, за всё меня прости,
Мой милый,- что тебе я сделала!