Nhà thơ Ba Lan Wislawa Szymborska đoạt giải Nobel năm 1996. Tuyển tập thơ của bà được Tạ Minh Châu chọn dịch, vừa ra mắt tại Việt Nam sáng 16/7. Wislawa Szymborska đã từng có những bài thơ đề tài Việt Nam; trong khuôn khổ của trang tác phẩm yêu thích trên vanhaiphong.com, chúng tôi trân trọng giới thiệu bài thơ Việt Nam của tác giả.
vanhaiphong – Nhà thơ Ba Lan Wislawa Szymborska đoạt giải Nobel năm 1996. Tuyển tập thơ của bà được Tạ Minh Châu chọn dịch, vừa ra mắt tại Việt Nam sáng 16/7. Wislawa Szymborska đã từng có những bài thơ đề tài Việt Nam; trong khuôn khổ của trang tác phẩm yêu thích trên vanhaiphong.com, chúng tôi trân trọng giới thiệu bài thơ Việt Nam của tác giả.
Wislawa Szymborska
Việt Nam
Chị ơi, chị tên gì?
– Tôi không biết.
Chị sinh năm nào? Và ở nơi đâu?
– Tôi không biết.
Vì sao chị lại đào cái hầm dưới đất?
– Tôi không biết.
Chị ẩn náu nơi đây đã được bao lâu?
– Tôi không biết.
Tại sao chị lại cắn vào ngón tay thân ái của tôi?
– Tôi không biết.
Chị có biết rằng chúng tôi không làm gì hại chị?
– Tôi không biết.
Chị ở bên nào trận tuyến?
– Tôi không biết.
Giờ đang chiến tranh chị phải chọn thôi.
– Tôi không biết.
Làng chị có còn không?
– Tôi không biết.
Những đứa trẻ này có phải là con chị?
– Vâng.
Tuyển tập của nhà thơ đoạt giải Nobel phát hành ở Việt Nam
Wislawa Szymborska (1923 – 2012) với gia tài thơ chưa tới 300 tác phẩm, nhưng lại là tác giả vĩ đại của Ba Lan. Thơ bà được dịch ra nhiều ngôn ngữ trên thế giới, đăng rải rác trên các ấn phẩm văn học ở Việt Nam từ nhiều năm nay. Nhưng đây là lần đầu có một tuyển tập đầy đặn, công phu các bài thơ của Szymborska xuất bản tại nước ta.
Người tuyển chọn, dịch và thực hiện sách Wislawa Szymborska – Thơ chọn lọc là nhà thơ Tạ Minh Châu. Khi còn ở Ba Lan, Tạ Minh Châu có đôi lần tiếp xúc với nữ sĩ Szymborska. Ông cho biết, bà Szymborska viết hai tác phẩm về chiến tranh Việt Nam và dành nhiều tình cảm cho Việt Nam.
Nhà thơ có một nửa thế kỷ học tập, sống và làm việc tại Ba Lan; ông từng là Đại sứ Việt Nam tại xứ bạch dương. Tại buổi lễ ra mắt ở Hà Nội sáng 16/7, nhà thơ Tạ Minh Châu nói: “Dịch thơ Szymborska là một thách thức không nhỏ. Nhưng với tình yêu, sự ngưỡng mộ thơ bà, và kinh nghiệm sống 50 năm ở Ba Lan, tôi đã cố làm hết mình. Tôi hy vọng bạn đọc Việt Nam tiếp cận đầy đủ giá trị đích thực của thơ bà”.
Ông Michal Rusinek – Chủ tịch quỹ Wislawa Szymborska – có mặt tại Việt Nam nhân dịp cuốn sách ra mắt. Từng là thư ký của nhà thơ trong 15 năm, Michal Rusinek chia sẻ: “Tôi chỉ đồng hành trong một phần cuộc sống của bà thôi, bởi bà luôn làm việc trong sự cô đơn. Szymborska sống giản dị, tiết kiệm. Số tiền một triệu USD được thưởng từ giải Nobel bà không tiêu đồng nào, để dành cho quỹ Szymborska. Hiện nay, Quỹ này trao giải cho những tập thơ quốc tế hay nhất được dịch ra tiếng Ba Lan, giải thưởng lên tới 70.000 USD”. Nhận xét về cuốn Wislawa Szymborska – Thơ chọn lọc, ông nói: “Cuốn sách có bìa đẹp. Tôi nghĩ Tạ Minh Châu không chỉ là Đại sứ của Việt Nam ở Ba Lan, mà còn là Đại sứ Ba Lan tại Việt Nam nữa”.
Còn nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận xét: “Szymborska qua bản dịch Tạ Minh Châu giản dị, gần gũi, có thể chia sẻ với ta. Những điều bà nói ở một nền văn hóa khác, nhưng chúng ta có thể tìm được sự đồng cảm, chia sẻ”.
Nhà thơ Huy Giang thì nói ông yêu thơ Szymborska bởi sự giản dị mà sâu sắc: “Szymborska là một DJ, bà mix hai nền văn hóa Đông – Tây trong thơ mình. Bà là người nhân bản. Muốn làm tên tuổi lớn thì phải có tính nhân văn trong tác phẩm. Đọc thơ bà luôn gợi một khoảng trống nghĩ ngợi. Trong diễn từ nhận Nobel, không có ai viết giản dị mà sâu sắc như bà”.
Nhà thơ Trần Quang Quý cho biết ông là người chứng kiến Tạ Minh Châu dịch thơ và làm việc cẩn thận với từng con chữ. Theo ông dịch giả đã chuyển tải được cái hay, cái đẹp trong thơ Szymborska với hồn thơ dung dị, chống chiến tranh, những điều bất an, nhiều ám ảnh trong cuộc sống. “Đọc cuốn thơ này, thấy được thơ Szymborska phục hiện đời sống trong vẻ đẹp lộng lẫy, sắc sảo, trường liên tưởng phong phú” – Trần Quang Quý nhận xét
