Vanhaiphong: Afanasy Afanasievich Fet (tiếng Nga: Афанасий Афанасьевич Фет, họ thật là Shenshin, Fet là họ mẹ – (1820 – 1892) – nhà thơ Nga, một trong những nhà thơ lớn nhất của Nga thế kỉ XIX. 
Fet là con ngoài giá thú của địa chủ Afanasy Ivanovich Shenshin và Charlotta Foeth, một phụ nữ người Đức. Đến cuối đời ông mới giành được quyền lợi về tầng lớp xuất thân và họ thật nhưng trong thơ ca mãi mãi gọi là Fet. Sinh ở tỉnh Orlov, từ năm 1835 – 1837 học ở trường tư thục. Những năm 1838 – 1844 học Đại học Moskva. Năm 1850 in tập thơ đầu tiên và bắt đầu được chú ý. Những năm 1845 – 1858 Fet phục vụ trong quân đội. Thời gian đóng quân ở Ukraina Fet yêu cô Maria Lazich, là một cô gái có học, xinh đẹp và tài năng. Maria Lazich yêu Fet đến quên mình nhưng hai người không đi đến hôn nhân vì Fet cảm thấy chưa đủ điều kiện để lập gia đình. Maria azich chết cháy do nến bén vào quần áo, sau đó hình bóng Maria luôn xuất hiện trong thơ Fet. Năm 1857 Fet lấy vợ, là con gái của một người bạn. Sau khi giải ngũ, Fet mua được rất nhiều đất và trở thành một địa chủ giàu có. Fet mất ở Moskva, mai táng tại nghĩa trang dòng họ Shenshin ở Orlov.
Fet làm thơ từ thời trẻ cho đến những năm tháng cuối đời. Thơ của Fet thể hiện sự lẩn tránh đời thường để đi vào “vương quốc xán lạn của ước mơ”. Chủ đề chính của thơ Fet là tình yêu và thiên nhiên. Fet là một bậc thầy ngôn ngữ, đại diện tiêu biểu của trường phái “thơ tinh khiết”, cả đời tranh luận với Nicolay Nekrasov, người đại diện tiêu biểu của trường phái “thơ xã hội”. Đặc điểm của thơ Fet là nói về cái cốt lõi nhất, tránh những gì thừa.
“Знаю я, что ты, малютка”
Знаю я, что ты, малютка,
Лунной ночью не робка:
Я на снеге вижу утром
Легкий оттиск башмачка.
Правда, ночь при свете лунном
Холодна, тиха, ясна;
Правда, ты недаром, друг мой,
Покидаешь ложе сна:
Бриллианты в свете лунном,
Бриллианты в небесах,
Бриллианты на деревьях,
Бриллианты на снегах.
Но боюсь я, друг мой милый,
Как бы вихря дух ночной
Не завеял бы тропинку
Проложённую тобой.
Anh biết chứ, rằng em bé bỏng”
Bản dịch của Quỳnh Hương
Anh biết chứ, rằng em bé bỏng,
Chẳng e dè đêm tối chút nào:
Hôm nay vừa sáng ra anh thấy
Vết giày in trên mặt tuyết nhẹ sao!
Cũng phải thôi, đêm qua trăng sáng
Trời lạnh băng, trong trẻo, êm đềm;
Cũng phải thôi, bạn hiền bé nhỏ,
Đã rời chăn ấm với đệm êm:
Đầy kim cương rải trong ánh trăng,
Đầy kim cương vòm trời cao vợi,
Đầy kim cương rải trên cây cối,
Đầy kim cương mặt tuyết dưới chân.
Nhưng anh lo, bạn hiền bé bỏng,
Cơn lốc đêm ma mị cuốn qua
Xoá mất lối mòn em để lại
Chẳng còn gì trên mặt tuyết nhoà.
Bản dịch của Vũ Thị Minh Nguyệt
Tôi biết, là em đó, bé ơi,
Đêm trăng không e thẹn bồi hồi:
Sáng nay bước nhẹ còn in dấu
tôi thấy vết giày trên tuyết rơi.
Quả thật là đêm dưới ánh trăng
Trời trong, thanh vắng, lạnh như băng;
Quả thật là em tôi đâu vô cớ,
Rời bỏ gối chăn bước ra đường:
Kim cương lác rác dưới ánh trăng,
Lung linh ngời tỏa giữa bầu trời,
Long lanh rắc nhẹ trên cây lá,
Lấp lánh hào quang trên tuyết rơi.
Nhưng tôi sợ, bạn thân yêu ơi,
Lỡ như cơn gió xoáy đêm nay
Chẳng may xóa mất con đường ấy,
Em đã vượt rào xé lối mà đi
Bản dịch của Ngọc Châu
Anh biết là em nhỏ mà
Đêm trăng không hãi chuyện ra ngoài trời
Sáng nay anh đã thấy rồi
Vết giày in nhẹ tuyết rơi đây này.
Đúng là đêm dưới trăng say
Sáng trong, thanh vắng, tuyết dày lạnh đông.
Và em, chẳng phải uổng công
Rời chăn gối ấm, bỗng không ra ngoài:
Kim cương trong ánh trăng ngời
Kim cương ghim khắp bàu trời dày sao
Kim cương trùm ngọn cây cao
Kim cương lấp lánh tuyết bao đất này
Nhưng bé ơi, anh sợ thay
Nhỡ đâu thần Lốc đêm hay giở trò
Xóa đi những dấu giày mờ
Đường mòn em chỉ mới vừa vạch ra
Первый ландыш
О первый ландыш! Из-под снега
Ты просишь солнечных лучей;
Какая девственная нега
В душистой чистоте твоей!
Как первый луч весенний ярок!
Какие в нем нисходят сны!
Как ты пленителен, подарок
Воспламеняющей весны!
Так дева в первый раз вздыхает
О чем – неясно ей самой,-
И робкий вздох благоухает
Избытком жизни молодой.
1854
A.A.Fet
Bản dịch của Ngọc Châu
Đoá linh lan đầu tiên
Ôi đoá linh lan đầu tiên
Lách qua lớp tuyết để xin nắng vàng
Sao mà hoan lạc, dịu dàng
Hương thơm tươi mát của nàng lan ơi!
Như tia nắng sớm xuân thời
Thả mộng mơ xuống đất trời hỡi em!
Món quà quyến rũ khát thèm
Mùa xuân đến bốc lửa tim rực ngời!
Như lần đầu trong cuộc đời
Trinh nữ kia bỗng thở dài bâng khuâng
Vì sao, chẳng thể hỏi lòng
Mà hương thở nhẹ ngát trong đất trời
dịch 2012
NC
