Nam Du kí sự – Ghi chép Nguyễn Long Khánh

 

Đầu tháng 4 năm 2019, Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng đã mở trại sáng tác tại nhà sáng tác Vũng Tàu. Các văn nghệ sĩ tham dự đã gặt hái được nhiều thành công trong chuyến đi này.
VHP trân trọng giới thiệu ghi chép của Nhà văn Nguyễn Long Khánh. 

5h15’ sáng 29/3/2019, mình cùng nhà văn Dương Thị Nhụn có mặt sớm nhất tại sảnh làm thủ tục sân bay Cát Bi, Hải Phòng. Nơi xuất phát của chuyến đi sáng tác 15 ngày của văn nghệ sĩ Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng tại nhà sáng tác Vũng Tàu của Bộ Văn hoá Thể thao Du lịch.
Máy bay cất cánh lúc 6h30. Trời xanh mây trắng đẹp tuyệt vời khi nhìn qua cửa sổ máy bay, mình ngồi cạnh nhà thơ Vũ Bá Lễ người xã Dũng Tiến, Vĩnh Bảo. Anh hồn nhiên tâm sự:
– Ở tuổi 60 nhưng đây là lần đầu tiên em đi máy bay, tài thật anh nhỉ, cái máy bay to đùng, nặng vài chục tấn chở hơn trăm người mà bay lượn trên trời như chim, tài thật.
Nhà thơ tò mò quan sát mọi chuyện trên chuyến bay, chia sẻ với tôi, khi gần tới thành phố Hồ Chí Minh máy bay giảm độ cao, bung càng bánh xe để hạ cánh. Tiếng động cơ gầm rú, chuyển động của máy móc làm nhà thơ kinh ngạc, anh thì thầm hỏi tôi:
– Sao thế bác, hay máy bay có gì trục trặc?
Chỉ khi máy bay hạ cánh an toàn, lướt trên đường bằng, nhà thơ mới thở phào, khoan khoái.
– Ổn rồi, bác ạ, an toàn thật rồi!
Vũ Bá Lễ tâm sự với tôi: Anh ở bộ đội về, năm 1978 phục viên về Dũng Tiến quê anh… Từ đó đến nay anh ở làng làm nông nghiệp: trồng lúa, nuôi lợn, thả cá, nuôi gà sống cùng vợ con gắn bó với mảnh đất quê. Anh ít đi đâu xa, anh làm thơ về làng mình, về những con người chân thật, bình dị ở quê. Đi đâu xa một chút anh lại nhớ làng mình với những kỉ niệm đã trở thành máu thịt con người anh. Chính vì thế mà thơ Vũ Bá Lễ hồn hậu, trong sáng, bình dị mang vẻ đẹp tâm hồn của thi sĩ đồng quê.
Máy bay hạ cánh xuống sân bay Tân Sơn Nhất lúc 9h sáng. Ra khỏi sân bay, đoàn tập trung chờ xe của Công ty Du lịch đón về Vũng Tàu. Trong đoàn sáng tác, đồ đạc cồng kềnh, lỉnh kỉnh nhất là 3 họa sĩ: Đặng Tiến, Bùi Duy Khánh, Viết Lực… rồi đến các nhiếp ảnh gia như Nguyễn Đức Nghĩa, Tuấn Anh. Đạo Diễn Quang Ngọc, nhà thơ kiêm nhiếp ảnh Vũ Nhang, rồi đến các nữ nghệ sĩ: Dương Thị Nhụn, Bích Thủy, Thanh Hằng, Mai Hà với những va li, túi xách, phụ kiện áo quần… Nhàn nhất vẫn là mấy ông văn sĩ, nhà thơ, nhạc sĩ: Long Khánh, Vũ Bá Lễ, Hoàng Hữu Doanh…
Trưa Sài Gòn nắng rát, nhiệt độ lên đến 360C, mồ hôi túa ra làm ai cũng bức bối, khó chịu. Rất may là xe Công ty du lịch đến, cả đoàn lục tục lên xe rời sân bay hướng đến thành phố Vũng Tàu.
Xe đi mất 3 tiếng mới tới nhà sáng tác Vũng Tàu, đã 13h30 trưa, anh em trong đoàn xuống xe mệt mỏi, căng thẳng. Thật không ngờ, nữ giám đốc trẻ cùng anh chị em nhân viên Nhà sáng tác vẫn chờ đón đoàn. Nụ cười thân thiện, dễ mến của chị Đỗ Thùy (con gái cố giám đốc Đỗ Mão) làm mọi người quên hết mệt nhọc… Bữa cơm đầu tiên tại nhà sáng tác thật ngon, vì các món nấu hợp khẩu vị. Nhà sáng tác Vũng Tàu mới trung tu sáng sủa, sạch sẽ, được trang bị lại máy điều hòa, bàn ghế, giường tủ, sơn lại sáng choang… Chỉ tiếc chưa trang bị ti vi vì mua sắm chậm (tháng 5 mới có). Mọi người nhận phòng nghỉ ngơi đến 16h đi tắm biển ngay ngày đầu tiên: chiều biển sóng to, nước xanh đậm hơn nhưng vẫn rất trong nhìn rõ bàn chân mình trên cát. Bãi cát trắng dài trả rộng, những chiếc thuyền nhấp nhô ngoài xa, những dãy núi xa mờ làm biển Vũng Tàu thơ mộng, quyến rũ. Tắm biển ở đây là một đặc ân của biển dành cho những văn nghệ sĩ tham gia trại sáng tác mùa này.
16h chiều ngày 30/3/2019 tại Hội trường nhà sáng tác Vũng Tàu, buổi khai mạc trại của Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Hải Phòng diễn ra ấm áp, thân tình với sự có mặt của nữ giám đốc Đỗ Thùy xinh đẹp, dễ mến. Sau lời khai mạc của trưởng đoàn – Chủ tịch Hội LHVHNT Tô Hoàng Vũ và phát biểu của các văn nghệ sĩ tham gia trại, Giám đốc Đỗ Thùy chia sẻ với đoàn về nhiệm vụ, vai trò của nhà sáng tác, hoan nghênh đoàn VNS Hải Phòng là đoàn đầu tiên tham gia trại năm 2019. Chúc đoàn sẽ có những tác phẩm hay, chất lượng trong đợt sáng tác này.
Buổi khai mạc kết thúc bằng việc chụp ảnh đoàn cùng Giám đốc Đỗ Thùy và bữa liên hoan vui, đậm đà không khí gia đình.

Các Văn nghệ sĩ đang tác nghiệp ở đảo Nam Du (Ảnh Hà Dương – TC Cửa Biển)

6h sáng chủ nhật 31-3, xe của Công ty du lịch VIETPROMO đến đón đoàn lên đường đi thực tế tại đảo Nam Du thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang, một cuộc hành trình dài qua các tỉnh Đồng Nai, thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Đồng Tháp mới tới thành phố Rạch Giá, Kiên Giang. Trên đường xe đi qua các tỉnh mới thấy không khí dựng xây ào ạt, phát triển kinh tế trên khắp đất nước: nhiều ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát, nhiều chung cư mới hoàn thành, xe ô tô các loại chen nhau lưu thông xuôi ngược từ các tỉnh Đông Nam bộ về thành phố Hồ Chí Minh. Các khách sạn, nhà hàng ven đường quốc lộ ở các thị trấn, thị xã mọc lên như nấm. Có đi thực tế mới thấy thêm đất nước mình giàu đẹp quá, người dân lao động lam lũ làm việc hết mình xây dựng quê hương đất nước.
Xe đến thành phố Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp vào giữa trưa nắng rát. Đoàn dừng chân vào tham quan ngôi nhà cổ của nhà tư sản người Hoa – Huỳnh Thủy Lê tọa lạc bên con sông Tiền thơ mộng. Nét đặc biệt của ngôi nhà này mang vẻ đẹp giao thoa, giữa kiến trúc Việt – Hoa – Pháp. Nó còn mang một vẻ đẹp lãng mạn của câu chuyện tình công tử họ Huỳnh với cô gái người Pháp đã được thể hiện trong bộ phim “Người tình” hấp dẫn, mà đạo diễn nổi tiếng người Pháp Jean Jaquen dựng theo tác phẩm cùng tên của nữ văn sĩ người Pháp Mazgue Duzas kể về câu chuyện có thật về cuộc đời mình… Bộ phim ra đời năm 1986 đã làm bao khán giả phim điện ảnh trên thế giới say mê theo dõi câu chuyện tình đẹp, phiêu lưu, mê đắm của công tử họ Huỳnh (Lương Gia Huy đóng) và cô gái người Pháp. Họ phải chia tay vì những hủ tục khắc nghiệt. Nhà họ Huỳnh không chấp nhận mối tình chênh lệch đẳng cấp với một cô gái Pháp nghèo, chàng công tử phải lấy vợ người Hoa, còn cô gái 17 tuổi phải theo mẹ về Pháp… Những ai đã xem phim “Người tình” không thể quên nữ diễn viên Jane Mazgace trong vai cô nữ sinh người Pháp cuồng dại trong tình yêu ở tuổi 17. Bộ váy, chiếc mũ cô đội đã trở thành “mốt” của nhiều thiếu nữ Việt Nam những năm 80-90. Ngay hôm nay, nhà văn trẻ Mai Hà vẫn còn đội chiếc mũ của diễn viên “Người tình” năm 1986 tạo dáng chụp ảnh… Ngôi nhà cổ đã tróc vôi, rêu phong bao phủ, những tấm ảnh đen trắng đã mờ về gia đình nhà tư sản Huỳnh Vĩnh Lê và các đạo diễn, tác giả, diễn viên tham gia đóng phim “Người tình” năm xưa đã mang lại những khám phá thú vị với anh em văn nghệ sĩ trong đoàn.
Sau bữa cơm trưa ở nhà hàng dọc đường tỉnh Đồng Tháp có những món đặc trưng của các tỉnh Đông Nam Bộ: ngon và lạ. Đoàn tiếp tục lên xe đi Kiên Giang. Xe đưa đoàn đến thành phố Rạch Giá lúc 17 giờ. Anh em nhận phòng nghỉ ngơi ở khách sạn 2 sao Hoa Biển trên khu đất lấn biển nổi tiếng ở Rạch Giá (đến 1 km). Các nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi san sát kề nhau, tấp nập khách ra vào ăn uống, dự đám cưới, hội họp sinh nhật, xe con đời mới đậu kín hai bên hè đường, nhiều thanh niên ăn mặc mốt hiện đại như ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Những mái tóc nhuộm đủ màu, những cánh tay xăm, trạm trổ, các cô gái to béo mặc quần bò, váy ngắn chật căng, tiếng nhạc xập xình… Tôi đi dọc phố, thỉnh thoảng dừng lại ngắm ngía tưởng như mình đang ở các tụ điểm ăn chơi ở Sài Gòn. Một anh bảo vệ nói với tôi: từ khi ông Nguyễn Thanh Nghị về làm bí thư tỉnh ủy, thành phố Rạch Giá thay đổi từng ngày làm người dân phấn khởi, hừng hực khí thế làm giàu, đã xuất hiện một tầng lớp cán bộ giàu có với những biệt thự ven biển, những siêu xe bạc tỷ, những khu sinh thái lớn tầm cỡ. Ngay cả các hòn đảo như Phú Quốc, Nam Du đang đua nhau mở mang, cạnh tranh phát triển làm tỉnh Kiên Giang trở thành một vùng đất trù phú, gợi mở các nhà kinh doanh, những kẻ muốn làm giàu khắp đất nước về đây khai phá, lập nghiệp.
Sáng 1-4 chúng tôi lên xe đến bến tàu Super Dong để khởi hành đi đảo Nam Du. Cạnh bến tàu là nhà thờ người anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, người nổi tiếng với câu nói lịch sử trước Tòa án quân sự Pháp: “Chỉ bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”. Bức tượng người anh hùng Nguyễn Trung Trực lẫm liệt tuốt kiếm trước cửa đền thật oai phong, anh dũng, khẳng định tinh thần bất diệt của nhân dân ta chống kẻ thù xâm lược.
Đoàn chúng tôi lên tàu lúc 9 giờ. Cuộc hành trình trên tàu cao tốc ra đảo mất hơn 3 giờ trên biển. Sóng, gió mạnh làm con tàu lớn nhấp nhô, tàu có đến 300 khách, làm không khí trung tâm như đặc lại. Tôi cùng mấy anh em trèo lên boong tàu hóng gió, ngắm biển. Gió như bão muốn cuốn phăng tất cả, nắng chói chang, biển xanh ngút mắt. Tôi phải bám chặt vào những thanh sắt lan can tầu mới đứng vững… Đảo Nam Du cách Kiên Giang khoảng 160km cùng với gần chục hòn đảo nhỏ khác làm thành một vùng đất mới đang phát triển thành khu du lịch sinh thái, khu kinh tế biển hấp dẫn cả nước. Tàu cập bến giữa trưa, nắng như đổ lửa xuống bến tàu đầy mùi cá biển, những con người ở đảo mạnh mẽ, bộc trực đón chúng tôi bằng nụ cười, những cái nắm tay chặt chẽ, cả đoàn tay xách nách mang chụp tấm ảnh kỉ niệm trên bến tàu đảo Nam Du rất ấn tượng.
Nhà khách Chinh Hưởng đón đoàn về nơi ở bằng chục chiếc xe máy, cứ 2 người 1 xe cùng đồ đạc lỉnh kỉnh theo người dẫn đường len lỏi trên đường phố gập ghềnh đặc người của đảo. Đường rẽ vào nhà nghỉ là một đường ngõ dài tới 3 km chật hẹp bề ngang chừng 1.5m, tay lái không cừ có thể đâm vào nhau như chơi. Cuộc di chuyển lạng lách trên xe máy kết thúc khi về tới nhà nghỉ ven biển, nhà khách có 5 phòng. Nên phải ở 6 người, 3 người nam một phòng. Các bạn nữ ở 4 người/1 phòng. duy nhất một phòng 2 người được ưu tiên cho trưởng đoàn.
Bữa cơm trưa ở nhà ăn nhô ra biển, hứng những cơn gió của biển với các món ăn của đảo chủ yếu là cá, mực, sò, ngao… Trong câu chuyện trong bữa ăn, mọi người sôi nổi trao đổi những ấn tượng đầu tiên khi đến Nam Du. Đạo diễn Quang Ngọc đã có những thông tin sốt dẻo về vợ chồng chủ nhà nghỉ có tên Chinh – Hưởng. Cả hai khoảng 50 tuổi, anh chồng đen người đậm đặc cục mịch, nói năng thô ráp vụng về. Chị vợ thấp béo nhanh nhẹn tháo vát nói như súng liên thanh. Hai thằng con trai một 20, một 17 tuổi nhanh nhẹn giúp đỡ công việc của bố mẹ. Thằng anh làm phụ tàu, dẫn khách tham quan, thằng em trông nhà, quản lý xe máy. Vợ chồng Chinh Hưởng là người Hà Tĩnh vào đây từ năm 1996 khi vừa lấy nhau có đứa con trai đầu lòng, ở quê khó khăn đói kém, họ quyết định bế con vào Nam Du lập nghiệp với số vốn còm và sự liều lĩnh hiếm có của những người tìm sự sống ở một hòn đảo hoang dã chỉ có dân nguyên cư ở . Năm 1997 một cơn bão khủng khiếp hiếm có ở miền Nam đã đánh dạt hàng trăm xác người chết về đảo Nam Du càng làm hòn đảo này hoang vắng đáng sợ. Vậy mà sau 22 năm, vợ chồng Chinh – Hưởng phấn đấu xây dựng được cơ ngơi này: một khu nhà nghỉ tươm tất cho 30 khách, có cổ phần một con tàu vận tải đón khách, chở khách du lịch quanh đảo, có cổ phần trong nhà hàng ăn lớn của đảo, họ làm việc không mệt mỏi, vượt qua hàng núi khó khăn để có được ngày hôm nay.
Chúng tôi đến ở nhà nghỉ khi vợ chồng Chinh Hưởng đang thi công cầu tầu gia đình nhô ra biển chừng 5m để con tàu của họ có thể đón khách ở cầu tầu đưa thẳng về nhà nghỉ. Một việc làm táo bạo ngốn của họ mất tiền tỉ (một câu chuyện thật hay, hấp dẫn cho một phim tài liệu nói về người của Nam Du)…
Hai ngày, hai đêm ở đảo đoàn được tàu của nhà nghỉ đưa đi thăm các hòn đảo nổi tiếng quanh Nam Du như: Hòn lớn, bãi Ngự, bãi Cây Mến, bãi biển Mũi Ba Hòa những hòn đảo quanh Nam Du còn hoang vắng, ít người mang vẻ đẹp nguyên sơ với chiếc cầu tàu bằng gỗ, cảnh nước non, bờ biển, những ngôi chùa trên núi, những cây bàng trăm tuổi, những bãi biển đẹp đến quyến rũ là đề tài tuyệt vời của các họa sĩ, các nhiếp ảnh gia… Họa sĩ Bùi Duy Khánh có ngày vẽ được 2 bức màu nước cảnh đẹp của đảo, Đặng Tiến với những ghi chép phác thảo, Nguyễn Đức Nghĩa, Tuấn Anh, Quang Ngọc chụp được những bức ảnh để đời như “toàn cảnh đảo Nam Du trước bình minh; Hoàng hôn trên đảo Nam Du; Người của đảo“ của Nguyễn Đức Nghĩa, Tuấn Anh… Quang Ngọc cứ mờ sáng là đã cưỡi xe máy đi khắp đảo. Còn cánh chị em thì tha hồ mà tạo dáng, chụp ảnh. Có nhiều bức ảnh thật đẹp, ấn tượng vì cảnh đẹp, lạ và người chụp là những tay ảnh tài năng. Tôi đùa chị em là hội viên phải tổ chức một triển lãm ảnh ghi lại những chuyến đi thực tế của văn nghệ sĩ thành những phóng sự ảnh thuyết phục. Nhiều câu chuyện về các hòn đảo như Hòn Mấu, Hòn Dừa, Bãi Cây Mến được kể lại như huyền thoại. Những bữa cơm hải sản trên đảo thật khó quên: đậm đà, rất riêng mang hương vị đặc biệt của Nam Du.
Đoàn đã tham quan quanh đảo bằng xe máy, đón mặt trời lặn trên đảo rồi tắm biển ở Bãi Cây Mến, một bãi biển đẹp nhất ở Nam Du. Buổi tối anh em trong đòan đi chợ đêm trên đảo, nhiều nhất là hàng khô hải sản, các đồ mĩ nghệ làm từ vật liệu của biển và những món ăn nồng hơi cá, mực, ốc biển. Chợ đêm thật thú vị, nó biểu hiện sức sống mãnh liệt của Nam Du. Nơi đây đã hội tụ người của các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa, Thái Bình và cả Hải Phòng vào lập nghiệp, làm ăn. Có nhiều du khách nước ngoài đến Nam Du để tìm hiểu cuộc sống hấp dẫn của đảo.
Đoàn chúng tôi từ biệt Nam Du sau 2 đêm 2 ngày ở trên đảo vào buổi trưa trong cái nóng hầm hập của đảo, trên con tàu cao tốc 2 thân đã đưa chúng tôi đến 2 ngày trước. Chào con người và cảnh vật của Nam Du, hòn đảo với sức sống mãnh liệt là minh chứng hùng hồn cho sức sống của người Việt chúng ta.
Sau một ngày ngồi trên xe từ Rạch Giá trở về Vũng Tàu ai cũng mệt nhoài nhưng thật vui vì thành công ngoài mong đợi vì thu được những tư liệu, hình ảnh ấn tượng từ chuyến đi thực tế Nam Du. Anh em trong đoàn vùi đầu vào sáng tác. Đặng Tiến, Viết Lục, Bùi Duy Khánh miệt mài vẽ, các nhiếp ảnh gia tiếp tục đi săn ảnh, in phóng các tác phẩm, các nhà văn: Dương Thị Nhụn, Bích Thủy, Mai Hà cặm cụi sáng tác truyện ngắn. Nhà thơ Vũ Bá Lễ, nhạc sĩ Hoàng Hữu Doanh say mê sáng tác về Vũng Tàu.
Theo sáng kiến của phó đoàn Thanh Hằng, đoàn còn đi tham quan đồi Cỏ Cháy để ngắm trọn thành phố Vũng Tàu từ độ cao 300m, đi đến trại nuôi cừu ở Bà Rịa, Hồ Đá Xanh, những nơi danh lam thắng cảnh của Vũng Tàu trải nghiệm thực tế và chụp được những bức ảnh hiếm có đẹp ấn tượng. Một nhóm văn nghệ sĩ 5 người do đạo diễn Quang Ngọc chủ trương đã đi thăm Côn Đảo một ngày đêm xuất phát từ tầu cao tốc ở bến Ghềnh Vũng Tàu lúc 8 giờ sáng. Đến Côn Đảo lúc 12 giờ trưa, đoàn đã đi thăm bảo tàng Vũng Tàu, chiều tối vào nghĩa trang Hàng Dương thắp hương tại mộ người anh hùng Võ Thị Sáu. Sáng hôm sau, đoàn đến 2 trại tù Phú Tường, Phú Hải tận mắt chứng kiến chuồng cọp, xà lim cấm cố. Nhà tù “địa ngục trần gian” nơi giam giữ hàng nghìn tù chính trị cộng sản… Có đến đây mới thấy hết phẩm chất anh hùng, dũng cảm, bất khuất, kiên trung của những chiến sĩ cách mạng tiền bối với sự nghiệp cách mạng vĩ đại của đất nước.
Từ Côn Đảo trở về nhà sáng tác, nhà thơ Vũ Bá Lễ đã viết bài thơ về anh hùng Võ Thị Sáu khá xúc động. Quang Ngọc, Tô Hoàng Vũ, Hoàng Hữu Doanh đã chụp được nhiều bức ảnh đặc biệt về chuyến đi đáng ghi nhớ này.
Buổi tổng kết trại vào 16h chiều 11/4 của anh em văn nghệ sĩ Hải Phòng đã trưng bài 51 tác phẩm giá trị gồm nhiều thể loại: 16 bức vẽ giá trị của các họa sĩ Đặng Tiến, Viết Lục, Đào Duy Khánh; 50 bức ảnh của các nhiếp ảnh gia Nguyễn Đức Nghĩa, Quang Ngọc, Tuấn Anh, Tô Hoàng Vũ; 03 truyện ngắn, thơ, ký của các nhà văn Dương Thị Nhụn, Vũ Bá Lễ, Mai Hà, Bích Thủy. Bài hát “Tình ca Vũng Tàu” của nhạc sĩ Hoàng Hữu Doanh, bài ký và đề cương kịch bản phim truyện của nhà biên kịch Nguyễn Long Khánh…
Trong buổi bế mạc sau phát biểu báo cáo tổng kết của Chủ tịch Tô Hoàng Vũ và những ý kiến chân thành xúc động của đạo diễn Quang Ngọc, nhà thơ Vũ Bá Lễ, nhạc sĩ Hoàng Hữu Doanh, anh em nghệ sĩ trong đoàn được nghe ý kiến chia sẻ của Giám đốc trẻ Đỗ Thùy. Chị khẳng định: Đây là một trại sáng tác thành công đặc biệt với 51 tác phẩm chất lượng cao, chị hoan nghênh tinh thần làm việc say mê, nghiêm túc của anh em văn nghệ sĩ trong đoàn cùng tình cảm chân thành giữa cán bộ, công nhân viên nhà sáng tác với đoàn… Buổi liên hoan bế mạc có sự tham dự của giám đốc Đỗ Thùy và các nhân viên nhà bếp thật thân mật, ấm cúng như một gia đình…
12 giờ trưa ngày 11/4/2019 chúng tôi lên xe từ biệt Vũng Tàu về Hải Phòng, chào thành phố đầy ắp nắng và gió biển, những cơn sóng xanh ào ạt thấm đẫm tình người, tình đời… Hẹn ngày gặp lại Vũng Tàu thân yêu trong những năm tới.

Hải Phòng, ngày 22 tháng 4 năm 2019
N.L.K

Bài viết khác

violin amazon amazon greens powder