Những bất cập trong xây dựng Phòng tư vấn học đường – Nguyễn Đình Long Hải

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường có nhiều tác động tới nhận thức, đời sống tâm lý học sinh, thì việc thành lập các phòng tư vấn học đường là điều cấp bách để giải quyết những xung đột, định hướng cho các hành vi , hoạt động…của học sinh trong trường học…

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường có nhiều tác động tới nhận thức, đời sống tâm lý học sinh, thì việc thành lập các phòng tư vấn học đường là điều cấp bách để giải quyết những xung đột, định hướng cho các hành vi , hoạt động…của học sinh trong trường học.

Mô hình phòng tư vấn học đường

Hiện tại chỉ có thành phố Hồ Chí Minh quan tâm cao tới công tác tư vấn học sinh, cô Phạm Thị Lệ Nhân, hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (TP. Hồ Chí Minh) cho biết: tại địa phương này có trên 90% số trường phổ thông đã thành lập phòng tư vấn học đường và hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên đến nay, ngoài Tp Hồ Chí Minh, 4 tỉnh thành phố có ngành giáo dục mạnh thuộc “nhóm G5” ( Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ, Huế) mới ở bước khởi động chương trình, còn lại hầu như  chỉ làm thí điểm hoặc chưa đề cập tới việc có phòng tư vấn trong một nhà trường.

Phòng tư vấn học đường, được hiểu như một bộ phận độc lập cấu thành của trường học. Mục đích của phòng Tư vấn học đường là tư vấn cho mọi học sinh đang gặp những khó khăn, trở ngại trong sinh hoạt và học tập, cảm thấy bức xúc, bế tắc không thể tự giải quyết được. Mặt khác cũng đồng thời thực hiện việc tư vấn cho CMHS nào có nhu cầu chăm sóc con em hữu hiệu hơn…   Phòng tư vấn thực hiện trên nguyên tắc sự  tự nguyện của người được tư vấn và Tư vấn viên có trách nhiệm bảo mật các nội dung, đối tượng xin tư vấn.

Về nhân lực của phòng, Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm, Hiệu trưởng Trường THPT dân lập Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) cho biết: tại trường của ông Phòng tư vấn học đường có 4 người được trả lương 6 triệu/tháng và chỉ lo chuyên trách mảng công việc này. Tuy nhiên đây cũng chỉ là một mô hình cá biệt của loại hình trường ngoài công lập khi bản thân nhà trường tự lo được nguồn kinh phí chi trả.

Từ những năm 2007, Bộ giáo dục đã triển khai nội dung xây dựng chương trình tư vấn học đường nhưng theo hình thức vận dụng tùy thuộc vào địa phương. Bởi vậy các thành phố, thậm chí cơ sở giáo dục có điều kiện thì làm phòng độc lập còn không thì làm lồng ghép qua tổ chức xã hội hoặc giáo viên chủ nhiệm thành ra mô hình trăm hoa đua nở và không có quản lý nhà nước trong giáo dục về lĩnh vực này và vì thếvẫn chưa có một mô hình cụ thể nào.

Những bất cập đòi hỏi từ cơ chế

Hiện nay các tỉnh/thành phố chưa trường nào có một phòng tư vấn học đường với đúng nghĩa của nó. Thạc sỹ Minh Hòa giám đốc Trung tâm phương pháp Sao Khuê (Hải Phòng) cho biết, trước đây ở Hải Phòng duy nhất chỉ có trường THPT Nguyễn Trãi tổ chức thực nghiệm một thời gian nhưng cũng không duy trì được lâu. Cũng theo Thạc sỹ Minh Hòa, việc lập môt  phòng tư vấn học đường tại nhà trường là điều quá cần thiết, vì chỉ có đến cơ sở mới thấy được nhiều vấn đề học sinh mà các em cần giúp đỡ chia sẻ. Nhưng không riêng Hải Phòng, câu chuyện lập một phòng tư vấn đều gặp những trở ngại.

Trước hết, bộ phận này không có chính sách biên chế, nên các trường có muốn lập cũng bó tay vì không có kinh phí chi trả, con người, cơ sở vật chất thiết bị và các hoạt động khác. Vào tháng 8 năm 2007, bộ Giáo dục mới có Thông tư số 16/2017/TT-BGDĐT hướng dẫn danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông công lập ; tuy vậy người làm tư vấn học đường cũng chỉ được phụ cấp thêm 03 tiết/tuần tương đương với thời gian trực làm các thủ tục hành chính mà thôi.

Mặt khác, người làm công tác này phải có chuyên môn trên các lĩnh vực Tâm lý, Luật pháp, Sư phạm… Ths Long Hải (Tạp chí GDXH, thường trú tại Hải Phòng) cho biết: tại Pháp, để có chức danh nhà tham vấn tâm lý và được hành nghề phải học 4 năm đại học, sau đó học 2 năm thạc sĩ nghề. Đủ 2 điều kiện trên mới được phép hành nghề. Do đó để làm công việc này phải là người chuyên nghiệp. Hệ thống những người như vậy thực tế chưa được đào trạo bài bản, hiện tại họ chỉ là những người được tập huấn nghiệp vụ từ vài chương trình mở ngắn ngày vào các dịp hè, với nội dung giản đơn chương trình chắp vá….

Có một thực tế khác làm ảnh hưởng đến hoạt động này là: giáo viên, học sinh và CMHS tại các nhà trường chưa hình thành rõ nét “văn hóa tư vấn”. Tiến hành phỏng vấn 10 học sinh lớp 9 bậc THCS và 10 học sinh lớp 12 bậc THPT tại 2 khu vực nội và ngoại thành, phần lớn các em đều cho biết chưa nghe nói điều này bao giờ và nếu có thì tốt, nhưng vẫn ngại đến tư vấn. Nguyễn Thùy Linh (THCS Lạc Viên Hải Phòng) tâm sự “ cháu có nhiều điều muốn hỏi lắm. Song nếu có phòng như vậy cháu vẫn sợ các bạn nghĩ là cháu có vấn đề gì nên mới vào hỏi”.

Bên cạnh đó, nội dung tư vấn học đường rất rộng, có thể hiểu là mọi vấn đề, nếu chỉ một nhóm nhỏ hoặc một cá nhân tư vấn chỉ đào tạo theo chuyên ngành hẹp thì với trình độ đào tạo hiện tại của “nghề tư vấn” sẽ không đủ năng lực thực hiện. Cần nói thêm rằng, mối quan hệ giữa nhà trường với các cơ quan ngoài trường chưa thực sự có sự gắn kết cụ thể trên lĩnh vực tư vấn. Bởi vậy phương án mà nhà tư vấn đưa ra nhiều khi bất thành bởi nếu thành công phải có lực lượng khác hỗ trợ như Y tế, công an, Tòa án… và học sinh không tin tưởng nữa. Điều này nhà tư vấn chỉ đưa ra được giải pháp chứ không phải người có khả năng thực hiện giải pháp.

Việc thành lập phòng tư vấn góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức, pháp luật. Mặc dù còn những rào cản, nhưng vì sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ; có lẽ các nhà quản lý giáo dục các tỉnh cần quan tâm nghiên cứu vấn đề này, tham mưu với Bộ giáo dục, UBND tỉnh/thành phố và triển khai vào thực tiễn.

N.Đ.L.H

Bài viết khác

violin amazon amazon greens powder