
Đêm đã khuya lắm rồi mà Lạc vẫn chưa ngủ. Hắn ngồi dựa lưng vào đầu giường, đắp chăn ngang bụng. Trên đùi hắn là chiếc Ipad với giao diện của trang Facebook. Lạc dán mắt vào màn hình, chăm chú đọc dòng chữ vừa hiện lên sau tiếng “tích”:
Cửa biển: Ông đi ngủ đi, bên ấy đã là 2h đêm rồi đấy?
Hắn mổ cò trên bàn phím, gõ câu trả lời. Sau phát nhấn enter, dòng chữ của hắn hiện lên, nối tiếp trên hộp thoại:
Lạc mất quê hương: Chưa ngủ. Già rùi. Khó ngủ lắm.
Cửa biển: Ngủ đi, mai còn lấy sức mà làm.
Hắn đọc, tiếp tục gõ. Và những dòng hội thoại cứ thế nối tiếp nhau:
Lạc mất quê hương: Tui làm cái nghề “Quanh năm xoong chảo đen xì – nước sôi ùng ục thấy gì tương lai”. Ngủ sớm hay ngủ muộn chả ảnh hưởng gì đến hòa bình thế giới đâu bà ơi.
Cửa biển: He, thế thì chém tiếp tí nữa, rồi tôi phải tập trung làm việc, 8 giờ rồi, muộn mất.
Lạc mất quê hương: Tôi có quà cho bà đây, nhận nhé: “Ngày xưa thắt đáy lưng ong! Giờ đây đi chật cửa phòng vậy sao? Thôi về nhớ tập thể thao. Ăn ít 1 chút cho hao … mỡ phần”- haaaaa
Cửa biển: Trả hàng này: “Bắc cước Tỷ mới luyện 1 năm. Thế mà khối kẻ đã bị băm. Đệ mà loạng quạng thì đừng trách. Kẻo lại kêu: “Trời, Tỷ chơi khăm”
Lạc mất quê hương: hiiii, bà vẫn ứng khẩu nhanh đấy nhỉ. Làm thơ tặng bà xong, tôi cười đến nỗi miệng chưa ngậm lại được. Bây giờ con ngan nhà tôi nó mà tỉnh dậy nhìn thấy, có khi nó tưởng tôi điên, Kakakaka…
Hắn bật cười khùng khục. Giật mình nhìn sang bên. “Con ngan” nhà hắn vẫn ngủ say sưa. Hắn chát tiếp một lúc nữa, đến khi cô bạn thoát mạng hắn mới tắt máy đi ngủ.
Cửa Biển là cô bạn thân học hồi cấp 2 mà hắn mới tìm lại được sau hơn hai mươi năm bặt tin. Cửa Biển chỉ là nickname, nhưng Lạc lại thích coi đó là tên thường gọi của cô ấy, vì nó khiến cho hắn cảm thấy thân thiết hơn, gần gũi hơn với quê hương mình. Lạc thấy cái tên ấy còn có gì đó mang đặc trưng tính cách của con gái đất cảng, những thứ rất riêng mà hắn chỉ cảm nhận được chứ không thể diễn tả bằng lời. Mỗi lần thấy cái tên đó hiện trên dòng status, hắn lại thấy gương mặt cô bạn cười rạng ngời, cái cười kiêu hãnh kiểu: “Vâng! Tôi là con gái Hải Phòng!”.
Kéo chăn đến ngang ngực, Lạc nhắm chặt mắt, nhưng niềm vui tưởng nhỏ nhoi ấy khiến cho đầu hắn vẫn tỉnh như sáo, không thể nào ngủ được. Đã gần một tháng nay, lịch sinh học của hắn bị đảo lộn hết cả. Trước đây, cứ sau một ngày làm việc mệt nhọc, buổi tối hắn bật tivi xem kênh VTV4 một lúc rồi đi ngủ ngay. Có thế hôm sau mới có đủ sức mà làm tiếp. Nhưng những ngày này, hôm nào hắn cũng thức khuya, thậm chí hắn còn mong ngày làm việc chóng kết thúc để hắn còn lên mạng chát với bạn bè. Ô hô! Hóa ra cái thằng facebook này hay thật, hắn thấy biết ơn anh chàng Mark Zuckerberg đã sáng tạo ra nó. Nhờ nó mà người ta có thể tán chuyện với nhau dù ở cách xa hàng chục nghìn cây số. Nhờ nó mà người ta có thể tìm thấy nhau dù bặt tin đã mấy chục năm. Trước đây, mấy đứa con suốt ngày mải mê chát chít, bữa ăn cũng dán mắt vào điện thoại, hắn ghét. Càu nhàu. La lối. Bọn chúng vẫn không thôi. Hắn vào thử xem có gì mà bọn chúng nghiện thế. Hắn lấy nick là “Lạc mất quê hương”, upload cái bản mặt phèn phẹt, kèm quả kính cơn đen sì mà hắn tự chụp bằng điện thoại lên làm hình đại diện. Rồi một ngày đẹp trời, bỗng dưng có cái nick “Cửa Biển” nhảy vào: “ Hây, Lạc béo phải không”. Hắn bấm, xem cái hình đại diện, nhận ngay ra là cô bạn học hồi nhỏ, tên My. Mừng quá, chát luôn. Qua My, hắn tìm lại được biết bao bạn bè, có người cùng ở Đức mà hắn không biết, chỉ cách thành phố nơi hắn sống có ba trăm cây. Có người làm việc ở Úc, ở Ấn Độ… còn đại đa số vẫn ở Việt Nam. Mà chả ở đấy thì ở đâu. Quê cha đất tổ ở đấy, sinh ra, lớn lên ở đấy, già thì đào sâu chôn chặt ở đấy. Mấy ai phải sống kiếp tha hương như hắn đâu.
Tìm lại được bạn bè, dù chỉ là trên mạng xã hội, dù chỉ được trò chuyện và nhìn thấy nhau qua điện thoại hay màn hình máy tính, Lạc vẫn thấy đời thật hạnh phúc và ý nghĩa. Hắn thấy như vừa tìm lại được quê hương, tìm lại được tuổi thơ bị đánh cắp kể từ cái ngày hắn buộc phải đến với miền đất hứa phía trời Tây. Mới đấy mà đã hai mươi mấy năm rồi. Lúc ra đi, hắn mới chỉ là cậu học sinh vừa học xong lớp 9, giờ hắn đã ngót bốn mươi, là bố của ba đứa con, đứa lớn nhất cũng đã hơn cả tuổi hắn hồi bấy giờ. Lúc ra đi, bạn bè hắn còn đang lo ôn thi vào lớp 10 mà giờ này, khối đứa đã là ông nọ bà kia. Bạn bè hắn ở Việt Nam, đứa là Tiến sĩ, thạc sỹ, đứa làm giám đốc này, trưởng phòng nọ, chí ít cũng là giảng viên hoặc giáo viên. Mấy đứa đang ở Úc và Ấn Độ thì toàn làm việc tại Đại sứ quán, Lãnh sự quán Việt Nam. Lớp hắn vốn là lớp chọn, các bạn được học hành đến nơi đến chốn, thành đạt như thế chả có gì là bất ngờ. Chỉ tủi cho thân hắn, bao năm bôn ba xứ người, làm thuê làm mướn, lăn lộn bán buôn từ thuở mới mười lăm, mười sáu, giờ kinh tế mới gọi là tạm ổn. Hắn nén tiếng thở dài, nhìn sang bên cạnh, “con ngan Tây” nhà hắn vẫn say giấc nồng. Hắn bỗng thấy lòng mình chông chênh. Cảm giác cô đơn lạc lõng chợt ùa đến, xâm chiếm tâm hồn hắn.
Lạc cứ nằm như thế, hai tay đan vào nhau gối dưới đầu, mắt chăm chắm nhìn lên khoảng không tối thui trước mắt. Bao ký ức của những ngày thơ ấu, tưởng đã lãng quên, nay lần lượt sống dậy. Lạc nhớ những tháng năm học trò. Nhớ ngôi trường với dãy nhà cấp bốn cũ kĩ rêu phong. Nhớ lại từng gương mặt thầy cô, bạn bè trong tấm hình mà bạn hắn post lên facebook hôm trước. Thầy Quang chủ nhiệm và dạy môn Văn. Hắn học kém văn nên bố mẹ gửi học thêm ở nhà thầy cùng thằng Sỹ và thằng Lê Anh. Ba thằng bọn hắn có lần còn lục nồi cơm nguội nhà thầy. Cô giáo dạy Toán mà bọn hắn gọi là cô Nguyệt trẻ, bởi đúng là cô trẻ so với tuổi, vóc dáng đẹp, làn da trắng mịn và khuôn mặt xinh một cách quý phái. Cô nghiêm khắc nhưng cũng rất tâm lý và thương yêu học sinh nên đứa nào cũng quý cô. Rồi cả thầy Phồn dạy Vật Lý, Thầy Dưỡng dạy Sinh học. Từng gương mặt các thầy cô và những giờ học cứ thế lần lượt hiện lên trong đầu hắn. Nhớ sao cái buổi sáng giữa mùa thu, đương giờ chào cờ, thầy Kim đang nhận xét thì một cơn gió heo may ào tới. Và một trận mưa lá phượng trút xuống sân trường. Học sinh đồng loạt ồ lên thích thú. Nhiều thầy cô giơ tay hứng lấy những lá phượng vàng ươm. Thầy Kim ngừng lời, dành những phút tĩnh lặng để mọi người cùng tận hưởng cái khung cảnh và khoảnh khắc thiên nhiên tuyệt đẹp ấy.
Rồi hắn nhớ lại những chiều được nghỉ học đi chơi. Cả bọn kéo nhau lén chui qua rào thép gai để vào sân bay quân sự gần trường, leo lên những chiếc máy bay đã cũ kĩ hư hỏng, giả làm phi công. Có hôm bị các chú bộ đội phát hiện, bọn chúng ù té chạy, có thằng bị dây thép gai cào chảy máu cả lưng. Ấy thế mà bọn chúng chẳng chừa. Như thể cái gì càng bị cấm thì càng có sức hút đối với chúng. Có lần, đám bạn hắn còn bẻ nguyên mấy mảnh nhôm ở thân máy bay về bán đồng nát và quay kẹo kéo chia nhau ăn. Hắn nhớ từng con đường mòn, từng lỗ rào, từng rạch nước nơi bọn hắn “đột kích” vào sân bay. Cái sân bay ấy đến giờ vẫn được gọi bằng tên mà Pháp đặt từ hồi xây dựng năm 1912. Cái sân bay ấy chính là nơi ghi dấu chiến công oanh liệt của quân ta: phá hủy 59 chiếc máy bay và nhiều phương tiện quân sự của Pháp lúc bấy giờ, để làm nên chiến thắng Cát Bi rực lửa vào lúc 0h45 ngày 7 tháng 3 năm 1954 ấy. Hắn nhớ như in những con số, bởi ngôi trường hắn học mang tên Cát Bi. Hằng năm, mỗi dịp kỉ niệm chiến thắng này là một lần bọn hắn được các thầy cô ôn lại để ghi nhớ những phút giây hào hùng, oanh liệt ấy. Giờ đây nghĩ lại, hắn bỗng thấy thật tự hào về cái vùng đất nơi hắn được sinh ra và lớn lên. Hai mươi mấy năm xa rồi. Hắn đã đi qua biết bao thành phố đông đúc, hiện đại của phương Tây, hắn tưởng hình ảnh nơi ấy đã bị xóa nhòa. Vậy mà từng cảnh vật, từng âm thanh vẫn hằn sâu trong hắn. Hắn nhớ những con phố đơn sơ nhưng lúc nào cũng nhộn nhịp, rộn rã tiếng nói cười. Nhớ cả những buổi sáng ồn ã trong dãy tập thể của công nhân nhà máy. Nhớ tiếng khoá cửa lục cục, tiếng chào hỏi nhau xôn xao, tiếng líp xe đạp kêu lách tách, ro ro theo những bóng áo xanh xa dần, trong đó có cả cha mẹ hắn. Ôi, nhớ… Mới nhớ có ngần ấy thôi, ruột gan Lạc đã thấy cồn cào. Mắt hắn bỗng cay xè. Và rồi dòng nước ấm tràn ra hai bên thái dương của hắn.
* *
Tiệm ăn của Lạc sáng nay vẫn đông đúc như mọi hôm. Việc kinh doanh của hắn phải nói là rất ổn. Ở thành phố München này, chỉ có duy nhất nhà hắn bán đồ ăn theo phong cách Nhật. Các món ăn đặc trưng của nhà hàng đều được chế biến từ cá ngừ đại dương tươi sống, loại cá mà hắn phải nhập khẩu từ Nhật Bản qua đường hàng không về. Lạc có hẳn một đội ngũ phục vụ và hai đầu bếp, nhưng hắn chỉ để cho họ chế biến các món ăn thông thường. Còn tất cả các món liên quan đến cá ngừ, hắn đều tự tay chế biến.
Khách đến tiệm lúc nào cũng thích thú xem hắn thao tác với món ăn. Con cá ngừ nặng bốn năm chục cân đặt trên bàn, hắn dùng con dao dài bằng thép trắng xẻ thịt, cắt lát. Những lát thịt trong, dẻo, đỏ tươi và mỏng mịn được rải lên đĩa sau từng nhát lướt dao, không khỏi khiến cho thực khách trầm trồ khâm phục. Rồi hắn thoăn thoắt thao tác với những lát thịt ấy: uốn thành hoa hay cuộn với cơm, rong biển hoặc xào, sốt, thêm chút gia vị riêng cho mỗi loại, đặt lên đĩa đã trang trí sẵn rau quả, thêm tí nước sốt, một chút mù tạt màu xanh tạo hình xoắn ốc, thế là đã hoàn thiện những đĩa thức ăn với đầy đủ những món được gọi là sashimi, sushi, maguro, cá ngừ Tapennade hay cá ngừ xốt quế tây… Hắn thực hiện tất cả những công đoạn ấy một cách thuần thục đến điêu luyện, bằng tất cả sự tập trung của trí tuệ, bằng tất cả sự khéo léo của cơ thể và của đôi tay, như một nghệ sĩ tạo hình vậy. Quả thật, khi nhìn vào những đĩa thức ăn mà hắn đặt lên trước mặt thực khách, ai cũng phải công nhận là nó đẹp, tinh tế như một tác phẩm nghệ thuật. Cho đến khi đặt mỗi miếng thức ăn vào miệng, dùng vị giác mà cảm nhận, nhất là lại uống chung với rượu sake hâm nóng, thì người ta mới có thể thấy hết sự tuyệt vời của mỗi món ăn. Nhờ sự độc đáo và phong cách phục vụ tận tình, tiệm ăn của hắn luôn đông khách suốt bốn mùa. Doanh thu đủ để hắn có được cuộc sống sung túc cùng một vợ ba con và thường xuyên “tắc” về cho gia đình, để bố mẹ và các em hắn ở nhà có cuộc sống đàng hoàng hơn người.
Bố mẹ hắn ở Việt Nam vẫn tự hào rằng hắn đã nên người nơi đất khách, rằng ông bà đã tính toán, chớp đúng thời cơ và đi đúng trong nước cờ hơn hai mươi năm trước: Phải cho thằng Cả định cư ở nước ngoài để đổi đời, sau này làm chỗ dựa về kinh tế cho gia đình và các em. Riêng hắn, khi ấy nào đã biết nghĩ suy gì, bố mẹ bảo sao thì làm vậy, nhất là lại nghe rằng sống ở Tây sướng hơn ở ta rất nhiều, rằng đấy là miền đất hứa với những viễn cảnh về sự sung túc giàu sang. Hắn theo người họ hàng ra đi giữa độ tháng sáu, sau hôm liên hoan tổng kết lớp, khi hoa phượng đã nở bung, đỏ rực khắp sân trường và các ngả phố phường. Hắn vừa kịp chụp chung một tấm hình tập thể với các bạn nhưng nào đã kịp nói lời tạm biệt. Hắn nào biết đó là ngày bắt đầu một chuyến đi xa đến thế, nhọc nhằn đến thế. Hắn còn quá nhỏ để ý thức về cuộc chia tay bạn bè lần ấy. Cuộc chia tay dài mãi tận mấy chục năm.
Bố mẹ hắn ở Việt Nam vẫn tự hào rằng hắn đã nên người nơi đất khách. Bố mẹ hắn đâu biết, để có được sự nên người ấy, hắn đã phải trải qua những tháng ngày cùng cực đến thế nào. Họ đâu biết hắn đã phải lăn lộn khổ sở ra sao giữa băng tuyết lạnh giá ở vùng đất xa lạ ấy. Có ai biết hắn đã từng phải đi buôn lậu thuốc lá, phải chịu đói chịu khát, từng phải trốn chui trốn lủi để tránh sự kiểm soát của chính quyền sở tại. Có ai biết hắn đã tủi nhục rớt nước mắt khi thấy kiếp sống của mình không bằng con chó của người Tây. Rồi duyên may đến khi một cô gái Đức gặp và thương hắn, đồng ý cưới hắn làm chồng, hắn mới thoát khỏi tội nhập cư trái phép, mới được nhập quốc tịch ở đây. Rồi cũng nhờ cơ may hiếm có, hay nhờ ngoại hình và đôi mắt một mí cùng sự nhẫn nhịn giống người Nhật Bản, hắn gặp thầy Kato Hitoshi, được thầy cho làm phục vụ trong tiệm ăn rồi nhận làm học trò, dạy cho cách chế biến các món ăn của người Nhật. Trước khi hồi hương, thầy nhượng lại cho hắn toàn bộ tiệm ăn này, chỉ với một điều kiện: phải chế biến mỗi món ăn bằng cả tâm huyết, tình yêu, trách nhiệm đối với thầy, đối với mình và đối với văn hóa của xứ sở Phù Tang. Tiền sang nhượng tiệm ăn, thầy Kato cho hắn nợ trả dần. Hắn làm 5 năm thì trả hết tiền nợ cho thầy. Nhưng mối nợ ân tình, hắn hiểu và luôn tâm niệm, có trả suốt kiếp này cũng chưa thể hết.
Trong cái đông đúc của tiệm ăn chiều nay, cụm từ lọt vào tai Lạc nhiều nhất trong câu chuyện rì rầm của thực khách là “giàn khoan Hải Dương 981”. Dường như đó là chủ đề thời sự mới nóng nhất. Và dường như nó liên quan đến chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Lạc thấy tò mò, nhưng đặc thù của công việc khiến hắn không thể nghe hay hỏi kĩ bất cứ chuyện gì khác trong lúc này. Hắn vẫn phải chú tâm vào những lát cá.
Tạm vãn khách ở tiệm ăn thì đã hơn 8 giờ tối, Lạc giao các công việc còn lại cho nhân viên rồi phóng xe về nhà. Hắn chẳng tắm táp gì, bật vội kênh VTV4. Chưa phải giờ thời sự. Hắn mở con Ipad và bắt đầu tìm kiếm các trang mạng của Việt Nam. Tràn đầy trên đó là đoạn tin: “Ngày 2/5/2014, Trung Quốc ngang nhiên kéo giàn khoan Hải Dương 981 tới vị trí cách đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam 17 hải lý về phía nam, cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam) khoảng 120 hải lý về phía đông. Đây là vị trí nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển”.
Đọc xong rất nhiều bản tin có cùng nội dung như vậy, máu đồng bào trong Lạc nổi lên, hắn đấm tay thùm một cái lên lên mặt bàn, chửi:
– Mẹ nó chứ, thế này là xâm lược rồi còn gì.
* *
Vì làm tiệm ăn nên bữa cơm chung duy nhất trong ngày của gia đình Lạc là bữa sáng, còn trưa và tối thì tùy nghi di tản. Thằng con lớn tuy vẫn sống chung nhưng cũng gần như độc lập rồi, Lạc tôn trọng và không bao giờ xâm phạm sự riêng tư của nó. Hắn chỉ thỉnh thoảng hỏi han con vài câu về việc học hành và công việc part-time của nó ở xưởng. Hắn lo toàn phần mọi việc liên quan đến tiệm ăn. Mọi việc khác của gia đình và chăm sóc con cái dành cho vợ hắn. Tuy là gái Tây nhưng vợ hắn không ngại việc gia đình. Ngày nào cũng lo cơm sáng đầy đủ cho cả nhà. Chuẩn bị cơm suất cho hai đứa bé ăn trưa ở trường và đưa đón chúng đi học. Khi Lạc trở về vào mỗi tối thì mọi việc đã đâu vào đấy rồi. Hắn chỉ việc tắm, ăn hoặc không ăn tối rồi đi tụ tập chơi nhạc hoặc đánh bài với mấy ông bạn trong Câu lạc bộ. Bọn hắn có hẳn một Hội người Việt Nam ở thành phố München này, trong đó lại thành lập những Câu lạc bộ sở thích riêng. Mấy thằng Tây thấy thích mà xin gia nhập, bọn hắn cũng ô-kê hết.
Tối nay, Lạc không đi tụ tập. Hắn ở nhà lướt web, chủ yếu đọc tin thời sự xem “các ông to bà lớn” bình luận và phản ứng thế nào khi thằng Tàu cắm cái HD 981 xuống biển Việt Nam. Thỉnh thoảng hắn lại chửi đổng một cách cay cú. Vợ hắn chưa thấy hắn như thế bao giờ. Mụ lặng lẽ lấy thức ăn vào cái bát tô mang cho hắn. Mỗi khi cần tranh thủ thời gian, hắn thường ăn kiểu đó. Rồi mụ ngồi xuống bên hắn, cũng dán mắt vào màn hình. Nhưng mụ không biết đọc tiếng Việt, mụ chỉ biết nói những câu đơn giản thôi. Nhìn hắn căng thẳng, mụ hỏi:
– Anh xem gì đấy?
Hắn chỉ vào màn hình, giải thích:
– Em có biết cái này là gì không?
“Con ngan” nhà hắn lắc đầu.
– Đây là giàn khoan dầu, thằng Trung Quốc nó cắm xuống biển Việt Nam từ hôm mùng hai tháng năm. Nó bảo là để thăm dò dầu khí. Mẹ bố nó chứ, biển nhà người ta mà nó xông vào như không, thế là sao?
– Cái giàn khoan to đấy nhỉ? – Vợ hắn bình luận.
– Chuyện, cái này ngốn mất 6 tỉ nhân dân tệ của thằng Tàu đấy.
– Thế tương đương tỷ đô cơ à, chắc trang bị hiện đại đúng không anh?
– Con Hải Dương 981 này là giàn khoan biển sâu di động cỡ lớn, nó dài 114 m, rộng 90m, cao 137,8 m và nặng 31.000 tấn; diện tích boong của của nó có kích thước bằng một sân bóng đá chuẩn, giống cái sân Allianz Arena của đội FC Bayern Munich kia kìa. Nó có khả năng khoan sâu tối đa 12.000 m. Mỗi ngày hoạt động trên biển, riêng nó ngốn hết hơn 300.000 đô, chưa kể chi phí hoạt động của đội tàu hộ tống.
– Lại còn cả đội tàu hộ tống hả anh?
– Hộ tống mạnh ấy chứ, xâm lược cơ mà. Để bảo vệ con tỉ đô này, nó huy động tới tám mươi tàu thuyền các loại, trong đó có bảy tàu chiến, tàu hộ vệ tên lửa 534, tàu tuần tiễu tên lửa tấn công nhanh 753. Chưa hết, nó còn cho mấy chục tàu hải cảnh, nhiều tàu vận tải, tàu cá vỏ thép bao bọc vòng trong vòng ngoài. Hàng ngày, cả chục tốp máy bay bay vè vè trên đầu.
Vợ hắn bắt đầu bị hút vào câu chuyện:
– Chính phủ Việt nam nói sao anh?
– Chưa thấy vị lãnh đạo cấp cao nào phát ngôn chính thức, chỉ mới tổ chức họp báo, nói rằng mọi hoạt động của nước ngoài trên các vùng biển của Việt Nam khi chưa được phép của Việt Nam đều là bất hợp pháp và vô giá trị. Chắc lúc đầu tưởng nó chỉ dắt chó đi dạo thôi. Ai ngờ, nó cột luôn ở đấy, gọi là thiết lập vị trí cố định. Lúc ấy mới tá hỏa, cử tàu kiểm ngư đến khu vực gần giàn khoan, tuyên truyền, kêu gọi, yêu cầu nó rút.
Nói đến đấy, hắn thấy máu nóng lại đưa lên:
– Phản ứng kiểu nhẹ hều như thế, nó khinh cho là phải. Đây, em xem, tàu nó to gấp mấy tàu ta thế này, trông nó lừng lững như con trâu mộng, còn mình hom hem như con mèo. Nó cứ liên tục gây hấn, khiêu khích. Mình mà bén mảng đến gần, nó cho vòi rồng phun nước tấn công, đâm húc gây hư hỏng tàu, còn làm bị thương cả kiểm ngư viên. Láo thật, nó còn dám trắng trợn mở bạt che pháo để uy hiếp. Ra chiều hung hăng. Tiên sư mày, phải là ông thì ông nã mấy phát tô-ma-hốc vào đầu mày cho đỡ ngứa mắt, muốn ra sao thì ra.
– Dân Việt Nam có phản ứng không anh? – Thấy hắn tạm dừng lời, vợ hắn hỏi.
– Dân Việt Nam là dân nào, phải gọi là dân mình – Hắn nhấn mạnh – Dân mình đang sôi lên sùng sục. Giờ trên các trang mạng Việt Nam thấy đâu cũng nói chuyện này. Đang thấy có kêu gọi biểu tình rồi. Không biết dân mà đồng loạt biểu tình thì Chính phủ tính sao, hay lại dẹp rồi xẹp kiểu hồi năm hai lẻ bảy.
Chả để vợ kịp bình luận thêm, hắn thở dài đánh thượt rồi tiếp:
– Xem mãi thì thấy thằng Mỹ, thằng Pháp, Thằng Đức, thằng Nhật đều đã đưa tin rồi, nhưng chưa thằng nào lên tiếng bày tỏ lập trường cả. Phen này thì Việt Nam ta nguy thật, không cẩn thận mất nước chứ chả chơi.
Vợ hắn góp lời:
– Nguy là sao, cái này ở tận ngoài biển cơ mà. Mà cũng có ảnh hưởng gì đến mấy nước kia đâu mà nó phải lên tiếng.
Hắn nổi khùng:
– Em ngu bỏ mẹ, biển là nhà mình chứ còn đâu nữa. Thế thằng hàng xóm nó đem cái cây trồng ngay giữa sân, ngay trước của nhà em đây, nó còn cho mấy thằng bảo vệ ngày ngày, không cho ai qua lại, em bén mảng đến gần thì nó đuổi, oánh. Khi nào có quả nó hái đem về. Em chịu được không?
Vợ hắn à lên một tiếng rồi mới tiếp:
– Thế thì không được thật.
Lạc tiếp tục giảng giải cho vợ mà như thể đang thuyết trình cho cả một đám đông trước mặt:
– Còn nhớ cái vụ bản đồ đường lưỡi bò hồi trước không? Thằng Tàu này là thâm lắm, nó định bá chủ hết cả Biển Đông đấy. Chuyện liên quan trực tiếp đến chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải của Việt Nam, của thằng Phi-lip-pin, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a.
Hắn vừa nói vừa khoanh ngón trỏ chỉ trên màn hình vị trí các nước liên quan trong khu vực. Rồi hắn tiếp:
– Không chỉ có thế đâu, khu vực biển Đông này còn có một trong số mười tuyến đường hàng hải lớn nhất trên thế giới đi qua. Giao thông nhộn nhịp đứng thứ hai thế giới chỉ sau Địa Trung Hải. Hàng ngày có hai bà trăm tàu loại năm nghìn tấn trở lên qua lại. Đấy là chưa kể các loại tàu dưới năm nghìn tấn, chiếm một phần tư lưu lượng tàu hoạt động trên biển của cả thế giới đấy.
Trong khi “con ngan” nhà hắn còn đang tròn mắt kinh ngạc, tưởng hắn chỉ quanh quẩn với cá ngừ, với gia vị và xoong chảo, thế mà hắn biết hết những điều ấy. Hắn đã tiếp:
– Biển Đông rất quan trọng đối với nhiều nước trong khu vực về vị trí địa lý, chiến lược, an ninh, giao thông hàng hải và kinh tế. Với Mỹ là tuyến hoạt động chính của Hạm đội 7, có chín mươi phần trăm hàng hóa của Mỹ và hàng hóa đồng minh chuyên chở qua Biển Đông. Với Trung Quốc, hàng năm nhập một trăm sáu mươi triệu tấn dầu thì năm mươi phần trăm dầu nhập và bảy mươi phần trăm hàng hóa phải đi qua tuyến này. Với Nhật Bản, bảy mươi phần trăm lượng dầu nhập khẩu và bốn mươi hai phần trăm lượng hàng hóa xuất khẩu chuyên chở qua đây. Biển Đông còn được coi là một trong năm bồn trũng chứa dầu khí lớn nhất thế giới. Miếng mồi béo bở của thằng Tầu đấy. Liên quan trực tiếp tới quyền lợi của “các ông to bà lớn” đấy. Em bảo không ảnh hưởng là thế nào?
Dù chưa thực sự thấu hết nhưng vợ hắn thấy phục sát đất sự hiểu biết của chồng. Mụ gật gật cái đầu, đáp:
– Hiểu rồi.
Nhìn cái bộ mặt ngây ngây của vợ, Lạc biết thừa là mụ chỉ nói cho được lòng mình. Hắn lẩm bẩm bằng tiếng Việt:
– Hiểu cái con khỉ, đúng là ngan tây.
* *
Đã hai chục ngày trôi qua kể từ buổi tối hôm ấy. Hai chục tối liên tục Lạc không ở nhà. Hắn đến câu lạc bộ, vợ hắn cũng đến theo. Chủ đề của tất cả những cuộc gặp chỉ quanh quẩn với tình hình Biển Đông được cập nhật nóng giãy từng giờ. Sau những phút trao đổi, thảo luận về tình hình thời sự, mọi người thường cùng nhau đàn hát những bài ca truyền thống, những bài ca về biển đảo đang gây sốt trên mạng… Hội người Việt của hắn cũng đang sôi lên sùng sục chả kém gì khí thế của bao con dân đất Việt trong nước những ngày này.
Và dường như cái khí thế hừng hực ấy không thể kìm lâu hơn nữa vào cái buổi tối ngày hai mươi sáu tháng năm. Khi hình ảnh và thông tin những chiếc tàu Trung Quốc bao vây rồi đâm chìm một tàu cá của ngư dân Đà Nẵng ở khu vực Nam Tây Nam cách giàn khoan mười bảy hải lý được chính thức công bố trên truyền hình. Chỉ thiếu kiềm chế một chút nữa thôi, có lẽ chiếc tivi trước mặt đã bị đập nát bởi một thành viên trong hội của hắn. Uất không thể chịu được, hắn lại chửi:
– Mẹ bố chúng mày, cướp biển của ông còn ức hiếp dân thế là sao, thế này thì quá lắm rồi.
Sự kiện hôm ấy chính là giọt nước làm tràn ly. Hội của hắn quyết định xuống đường biểu tình, không chần chừ thêm được nữa.
Tuy mất hẳn một đêm cao điểm dường như không ngủ vì phải dành thời gian chuẩn bị áo, cờ, băng rôn và các việc khác, nhưng sáng hôm sau, tất cả thành viên trong hội không ai cảm thấy mệt mỏi. Có lẽ bởi cái khí thế hừng hực của lòng yêu nước đang trỗi lên trong họ thật mạnh mẽ. Mạnh mẽ đến nỗi lấn át hết những mỏi mệt, vượt lên trên hết những toan tính mưu sinh vốn có thường ngày. Họ không kinh doanh, không đến xưởng, kể cả những người trong gia đình như vợ con hắn cũng bỏ làm, bỏ học đi theo.
Đoàn biểu tình đi dọc theo những con phố chính. Từ xa nhìn lại chỉ thấy một màu đỏ rực trời nổi bật trên nền sơn xanh xám truyền thống của những ngôi nhà hai bên đường. Hầu hết mọi người trong đoàn biểu tình ấy đều mặc áo đỏ có hình sao vàng năm cánh trước ngực, đều chít băng đỏ in dòng chữ “Việt Nam” đặt giữa hai trái tim. Thấp thoáng lẫn trong dòng người còn có những bóng áo dài, mấy vành nón lá. Người cầm cờ Tổ quốc, kẻ giương cao băng rôn ghi khẩu hiệu: “ Trường Sa, Hoàng Sa là của Việt Nam”; “ Yêu cầu Trung Quốc ra khỏi khỏi vùng biển Việt Nam”; “Yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp và công ước quốc tế”. Những khẩu hiệu ấy không chỉ được viết bằng tiếng Việt mà còn bằng cả tiếng Đức, tiếng Anh. Họ mong muốn bất cứ ai nhìn thấy đều hiểu và đồng tình hưởng ứng mục đích của cuộc xuống đường vô cùng chính đáng này. Với khí thế hừng hực ấy, cả đoàn vừa đi vừa hát quốc ca và những khúc hát hào hùng về biển đảo quê hương mình: “Tổ quốc đang bão dông từ biển, có một phần máu thịt ở Trường Sa, ngàn năm trước con theo cha xuống biển, mẹ lên rừng thương nhớ mãi Hoàng Sa”… Trong những hình ảnh về đoàn biểu tình hôm ấy trên nước Đức được báo chí đưa tin, người ta không chỉ thấy toàn người Việt. Người ta còn thấy rất nhiều người Đức mặc áo đỏ sao vàng, quấn trên đầu dải băng đỏ mang dòng chữ Việt Nam đặt giữa hai trái tim vàng chói.
* *
Lạc tỉnh dậy sau cả một chiều ngủ bù. Nhìn đồng hồ đã bảy giờ tối, trong nhà tĩnh lặng. Vợ con hắn chắc lại tranh thủ đi mua hàng giảm giá cuối tuần. Tắm táp và ăn tối xong, Lạc thấy thật sảng khoái. Vừa lúc đó chiếc ipad của hắn rung lên, báo có tin nhắn tới. Hóa ra là Cửa Biển.
– Tôi vừa thấy ông đi biểu tình.
Lạc nhìn đồng hồ, ở Việt Nam đang là 1 giờ đêm. Hắn hỏi:
– Muộn thế mà chưa ngủ à?
– Thấy ông đi biểu tình, tôi phải hỏi thăm luôn.
– Ừ, sao ngồi yên được. Bà thấy lạ à?
– Không lạ, mà mừng.
– Sao mừng?
– Vì thấy người Việt mình vẫn yêu và hướng về đất nước.
Lạc thấy tự ái dâng lên.
– Ý bà bảo bọn tôi mất gốc sao?
– Không phải thế, tự dưng nóng vậy?
Lạc chẳng thèm trả lời câu hỏi của cô bạn, hắn gõ tiếp luôn:
– Chắc chỉ có cán bộ các bà là không dám biểu tình thôi, còn bọn tôi đếch sợ nhé. Bọn tôi yêu nước mình, phản đối công khai, chính đáng đấy, ai làm gì được. Chẳng lẽ cứ ngồi giương mắt lên mà xem bọn Tàu nó xơi mình à.
Dòng chữ của cô bạn hiện trên màn hình:
– Dân Việt mình ai chả yêu nước, có điều mỗi người có một cách phản ứng khác nhau thôi. Ông nghĩ cứ ai xuống đường mới là yêu nước à?
– Rõ rồi, đảng viên không được tham gia biểu tình. Thế bà phản đối cái hành động này của thằng Tàu như thế nào, hay lại tích cực tuyên truyền vận động dân không được biểu tình?
Cửa Biển dường như cũng bị chạm tự ái:
– Ai bảo ông thế, lại nghe mấy trang mạng lề trái tuyên truyền chứ gì? Ở mình dân cũng đang rầm rộ tuần hành phản đối đấy thôi, ai cấm. Chỉ có điều phải tuần hành ôn hòa, không được quá khích, không gây hỗn loạn mất trật tự an ninh.
Lạc châm chọc:
– Phải rồi, dân tuần hành phản đối. Thế Đảng của bà, Chính phủ của bà đã làm gì, trong khi cái giàn khoan nó cứ chình ình ra đấy?
Câu hỏi của Lạc đã châm ngòi cho một cuộc khẩu chiến có lẽ không có điểm dừng. Vì ngay lập tức, tin nhắn của Cửa Biển đã xuất hiện, ngay sau khi Lạc vừa nhấn phím gửi tin đi:
– Ông đi mà xem lại thời sự, xem cả hai chiều, đừng có mà phát biểu theo cái giọng lá cải.
– Cái này thì bà yên tâm, nhé. Bọn tôi ở bên này thông tin hai chiều đầy đủ, không bị bưng bít thông tin, không bị chặn tường lửa như bà đâu. Tôi nắm hết toàn cảnh.
– Thế mà sao ông dám nói Đảng và Chính phủ không làm gì?
– Ý bà muốn nói đến mấy cái sự kiện ông Thủ tướng phát biểu ở hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 24, hay về mấy cái công hàm phản đối được gửi đến Liên Hiệp Quốc? Chúng có tác dụng gì tức thời không?
– Giờ là lúc cần sự kiên trì và phương pháp thích hợp. Nóng vội chả giải quyết được gì có khi hỏng việc. Tôi tin vào Đảng và Nhà nước mình với chủ trương mềm dẻo, đấu tranh hòa bình nhưng cương quyết. Việt Nam đã chuẩn bị mọi phương án để bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán hợp pháp của mình, kể cả phương án pháp lý, đó là kiện Trung Quốc lên tòa án quốc tế.
– Cương quyết ư? Cương quyết mà để cướp nó xông vào tận nhà mình, đâm nát tàu mình ngay trên biển của mình. Đấy, làm gì được nó chưa? Hay chỉ biết đứng chụp ảnh quay phim và bình luận?
– Đấy là những bằng chứng xác thực nhất để tố cáo họ trước dư luận. Công lý và lẽ phải chưa bao giờ thua cả.
– Chả công lý nào bằng sức mạnh của quả đấm. Cứ phải cứng rắn như thằng Nga ấy, cố tình xâm phạm à, tàu chở hàng cũng bắn chìm chứ đừng nói là tàu quân sự. Kết quả tức thì ngay, thằng Tàu từ đấy bố bảo dám vuốt râu hùm.
– Nhưng mình không phải là hùm.
– Hẳn bà muốn nói đến tiềm lực quân sự. Ừ thì cứ cho là mình kém nó đi, nhưng mình có thể dựa vào nước mạnh hơn. Nhìn thằng Inđô ấy, nó là đồng minh của Mỹ, thằng Tàu có dám bắt nạt đâu.
– Các nước lớn và dư luận quốc tế đang nhiệt tình ủng hộ mình đấy thôi, đấu tranh ngoại giao vẫn luôn là giải pháp hữu hiệu nhất mà không gây tổn thất gì.
– Ừ thì dư luận ủng hộ đấy, nhưng cứ ỡm ờ kiểu này thì thằng nào dám nhảy vào mà giúp.
– Ý ông là sao?
– Bà đang giả vờ ngô nghê với tôi đấy à?
Thấy Cửa Biển vẫn im lặng, Lạc cho rằng bạn đuối lý nên tiếp tục:
– Thằng Mỹ đang nhấp nhổm đấy, chiến hạm nó ở ngay kia, tiềm lực quân sự mạnh như thế, hô một phát là nó xông vào, sao không hô. Hay sợ thân Mỹ thì mất chế độ.
– Ông lại nói cái giọng đấy rồi, phát ngôn phải có tính xây dựng chứ. Cứ châm chọc kiểu này, tôi không nói chuyện với ông nữa.
Lạc chẳng cần quan tâm cô bạn còn ngồi đó nữa không hay dỗi bỏ máy rồi. Nhưng đang đà, câu chữ cứ dồn lên đầu ngón tay hắn trên bàn phím:
– Tôi không châm chọc. Nói thật với bà nhé, tôi chả biết đảng viên các bà tin vào đảng, tin vào chế độ ấy ra sao, chứ bọn tôi thì vẫn còn đang xét lại. Cái gì được coi là quy luật sao không để nó phát triển theo đúng quy luật đi, khiên cưỡng làm gì. Trong lịch sử, đã có chế độ xã hội nào tồn tại mãi mãi đâu. Nhưng thực tế thì đã cho thấy rõ là: chế độ nào đi ngược lại với quyền lợi của dân, quyền lợi của đất nước, không bảo vệ được chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của quốc gia thì kiểu gì cũng sớm suy tàn và bị diệt vong mà thôi. Bài học để đời về việc nhân nhượng, cắt đất cho giặc vẫn còn đấy. Bao thế hệ người Việt ngã xuống mới đòi lại được chủ quyền lãnh thổ và độc lập đấy, bà học nhiều mà không thấy sao??? Nó cướp trắng Hoàng Sa từ năm bảy mươi tư rồi, thiết lập bộ máy chính quyền của nó ở đấy rồi, bà biết chưa. Rồi đến Trường Sa, hơn sáu chục lính ta đã chiến đấu để bảo vệ Gạc Ma hồi năm tám mươi tám nhưng đều hi sinh cả, nó lại xơi năm bãi đá. Nó đang rục rịch xây căn cứ quân sự ở Gạc Ma để kiểm soát và làm bàn đạp tiếp tục tiến ra Biển Đông, bà có biết không??? Thế hệ hôm nay đã làm gì để đòi lại món nợ ấy hay cứ lặng câm để nó gặm dần bờ cõi của mình, rồi chờ con cháu sau này dùng máu xương đòi lại.
Cửa Biển im lặng mất một lúc. Lạc tưởng cô bạn rời máy thật nên hỏi:
– Bà còn ở đấy không?
Lập tức, một loạt câu thoại của Cửa Biển hiện lên nối tiếp. Dường như cô viết được câu nào là enter liền tay câu đó. Lạc dán mắt đọc:
– Ông nói có cái có lý, nhưng nhiều cái chưa chuẩn. NhữngViệt Kiều về nước thường xuyên không còn kiểu thái độ xét lại như ông đâu. Nếu chỉ ở bên đó và nghe thông tin một chiều thôi thì không bao giờ hiểu hết được. Vả lại, nhiều người cũng chỉ biết đứng ở ngoài mà xét đoán như thể ta vô can, chả liên quan gì. Trong khi sự thực thì mình chính là người da vàng máu đỏ, dẫu có đi đến đâu vẫn cứ là người Việt Nam. Dẫu có ở bên Tây cả đời, có quốc tịch Tây thì cũng không thể thành người Tây được. Vậy thì cớ sao lại dám cho mình cái quyền xét đoán hay lên án này kia. Sao không xét xem mình cũng là dân Việt, mình phải có trách nhiệm gì với nước Việt, nhất là trong những lúc như thế này, mình đã làm gì thực sự hữu ích cho quê hương, cho Tổ quốc của mình chưa? Hay chỉ lo mưu lợi cá nhân, lo vun vén cho bản thân và gia đình mình là đủ. Khối kẻ tự cho mình là văn minh, về nước huênh hoang khoe mẽ, ra vẻ có tiền. Ai biết để có được những đồng tiền ấy, họ đã phải cực nhọc thậm chí khổ nhục thế nào nơi đất khách. Ở đâu cũng thế thôi, chả ai cho không mình cái gì cả, với tư bản lại càng sòng phẳng hơn. Nhiều người bị đánh lừa bởi cái vỏ bọc hào nhoáng bên ngoài, riêng tôi, tôi thấy thật đáng thương cho những kẻ như thế. Rồi cũng sẽ có lúc mỏi gối trên đường đời, rồi cũng sẽ có ngày họ thấy mình cần có một quê hương. Chả đâu bằng quê cha đất tổ của mình. Rốt cuộc thì cái tiện nghi, hiện đại hay cái giàu sang phú quý cũng chỉ theo mình đến ngày nhắm mắt xuôi tay. Có đáng không khi nắm xương tàn bị vùi nơi xứ người lạnh lẽo. Có đáng không khi con cháu những đời sau lãng quên nguồn cội, gốc gác của mình. Tôi chỉ thật sự trân trọng những ai hiểu đúng giá trị của bản thân. Dù làm gì, dù ở đâu thì cũng phải biết mình là ai, cũng phải sống đúng với trách nhiệm và lương tâm của mình, đừng vì những hão huyền không đâu mà làm phai đi những thứ tốt đẹp vốn có. Người Việt Nam không thế. Và người Hải Phòng càng không thế. Ông quên mất rồi sao????
Cửa Biển tuôn một tràng dài. Không để Lạc kịp chen vào một câu nào cả. Mà Lạc cũng không có ý định chen ngang. Hắn mải đọc. Từng câu nói của cô bạn rõ ràng là kết tội hắn, ám chỉ hắn. Nhưng hắn không thấy cú. Hắn thấy đúng, dẫu không phải tất cả đều đúng. Hắn nhớ hai lần hắn về. Lần đầu vì muốn thể hiện, khoe mẽ Việt Kiều với mọi người, hắn vung tay chi hết sạch cả số tiền gom góp mấy năm trời, thậm chí phải kín đáo vay mượn bạn bè bên Đức để có tiền quay sang. Lại cày bật mặt kiếm trả nợ. Nhưng cái tai hại là hắn đã làm cho mọi người trong gia đình và họ hàng lóa mắt, càng củng cố niềm tin của họ về một cuộc sống vương giả, dễ kiếm tiền ở trời Tây. Họ đâm lười lao động, chỉ ngóng hắn tắc tiền về. Hắn làm một ngày bên đó tính ra bằng ở Việt Nam làm cả tháng. Thế thì làm làm gì. Mấy đứa em hắn chả đứa nào học hành nên người. Học làm gì cho tốn, lớn lên tí nữa anh bảo lãnh sang nước ngoài. Lần thứ hai về nước ba năm trước, thấy tình cảnh cả nhà chỉ ăn chơi, đám em suốt ngày cờ bạc, cá độ, chờ hắn về trả nợ thay, hắn mới ngã ngửa. Hắn chìa bàn tay chai sạn trước mặt mọi người, khóc và nói như gào lên:
– Mọi người hãy nhìn đây, có biết tôi phải đi buôn lậu thuốc lá, vác hàng thuê, thậm chí phải đào giun đến chai tay để kiếm tiền không hả.
Sau đận ấy, không biết mọi người có vỡ ra được điều gì không. Riêng hắn, dẫu thương gia đình, mỗi tháng hắn cũng chỉ gửi về chút tiền vừa phải và chưa về Việt Nam thêm lần nào nữa. Nhưng trong lòng hắn từ bấy đến nay, bài toán để lo toan cho cuộc sống thực sự ổn định và sung túc của cha mẹ hắn, của tương lai các em hắn vẫn còn mông lung trong đầu mà chưa có lời giải.
Nhắn đi một loạt tin mà không thấy Lạc trả lời. Cửa Biển thấy hơi lạ. Suốt chín năm liên tiếp học cùng nhau ngày xưa ấy, phải nói cô và hắn là đôi bạn thân thiết. Cho tới khi hắn đột ngột ra đi, bặt tin luôn từ đó. Giờ gặp lại, cô cũng chỉ kịp biết về cuộc sống hiện tại của hắn mà thôi, nào đã có thời gian hỏi cặn kẽ về quãng đời hơn hai mươi năm qua của hắn. Chả lẽ cô đã nói gì xúc phạm, khiến hắn giận rồi sao. Tuy không đồng tình với thái độ xét lại của Lạc nhưng cô cũng phải thừa nhận những gì hắn biết, hắn hiểu về vấn đề không hề hời hợt, không hẳn một chiều. Và trên hết, cô cảm nhận thấy trong thái độ ấy toát lên cái gì đó giống như sự bức xúc và nỗi đau của một con dân trước họa xâm lăng. Nhất là lại từ một người sớm phải rời xa đất mẹ bao năm như Lạc. Nếu quả đúng như thế, cô nghĩ, điều ấy mới thật đáng trân trọng.
Cô gõ phím:
– Ông còn ở đó không?
– Vẫn.
Cửa Biển chủ động lấy lại bầu không khí ôn hòa:
– Bọn mình ở hai môi trường sống khác nhau, lập trường tư tưởng và quan điểm chính trị cũng khác nhau, có tranh luận mãi cũng không ngã ngũ được. Tôi chỉ bức xúc chung mà nói mấy chuyện đó thôi, có động chạm đến tự ái của ông không đấy?
– Có. Bà làm cho tôi thấy rõ hơn nhiều điều, những điều mà tôi mới chỉ cảm giác mơ hồ mà chưa bao giờ gọi ra được. Đấy là nỗi tự ái, sự xấu hổ của một kẻ tha hương. Đấy là ước muốn được trở về để sống cuộc sống bình yên với gia đình và bè bạn. Thực sự những ngày này, tôi thấy nhớ nhà ghê ghớm.
Cửa Biển bất ngờ khi nghe bạn bộc bạch. Cô an ủi:
– Ông đừng buồn, là tôi nói một số người khác, chứ thực sự tôi biết ông không thế. Tôi đã bảo là những gì ông làm và cả nhiều điều ông nói khiến tôi thấy mừng, mừng thật đấy. Những lúc như thế này mới thấy người Việt mình dẫu ở đâu vẫn luôn hướng về Tổ quốc. Vẫn đoàn kết và giữ được những phẩm chất tốt đẹp của vốn có của người Việt mình. Ông có quyền trở về bất cứ khi nào ông muốn cơ mà. Và nếu có thể, hãy nghĩ xem mình còn làm được gì hơn nữa cho quê mình.
– Tôi hỏi thật, nếu giờ tôi về làm tiệm ăn ở Việt Nam, bà thấy có được không? – Lạc đột nhiên chuyển mạch câu chuyện sang hướng khác.
– Tiệm ăn Nhật, giống như cái ông đang làm?
– Ừ.
– Hay đấy, Hải Phòng mình hình như chưa có cái nào. Mà làm tiệm ăn ở cái thành phố đông đúc này, đã ai không trụ nổi đâu. Thế ông định về luôn thật à?
– Luôn thì đã sướng, tôi còn vướng những ba toa đằng sau, tôi muốn chúng được học hành tử tế bên này, tương lai mai sau tính tiếp. “Con ngan” nhà tôi thì đơn giản, mấy lần tôi dò ý, thấy nó không phản ứng chuyện về sống ở Việt Nam. Nó bảo tôi đi đâu, nó đi đó.
– Nhất ông rồi. Vậy thì vấn đề còn lại của ông là phải cân nhắc kỹ về vốn đầu tư, về người quản lý, về nguồn nguyên liệu… Trai Hải Phòng sợ gì sóng gió, vất đâu chả kiếm được ăn.
– Làm đủ ăn không tính làm gì, tôi có dự định lớn hơn. Sau khi trả hết tiền nợ cho cho thầy Kato, tôi cũng đã tích cóp được số vốn kha khá. Vẫn tính mở cái gì đó ở Việt Nam để các em tôi chí thú làm ăn cho cơ bản, loay hoay mãi chưa biết tính thế nào.
Thế là, câu chuyện của hai người bạn quay hẳn sang chủ đề làm kinh tế. Nếu giữa thành phố cảng, và rồi ở nhiều thành phố khác của Việt Nam mọc lên những nhà hàng chuyên cá ngừ thì sao nhỉ, với những món ăn đúng phong cách Nhật và cả những món cá đặc trưng, truyền thống của Việt Nam? Làm thế nào để ngư dân Việt Nam có tàu vỏ sắt hoặc tàu lớn hiện đại hơn, vững chãi hơn để vươn khơi bám biển. Nếu họ biết cách đánh bắt, bảo quản cá ngừ đại dương theo đúng tiêu chuẩn thì con đường nào, phương cách nào để những con cá ấy được xuất sang Nhật Bản mà vẫn còn tươi nguyên?
Bấy nhiêu câu hỏi họ đặt ra là bấy nhiêu bước trong bản kế hoạch dần được định hình. Trong bản kế hoạch ấy, có tên không ít những người bạn hiện đang làm ở các lĩnh vực liên quan. Lạc chỉ băn khoăn, liệu các bạn có giúp hắn thực hiện dự định tốt đẹp ấy. Và cả một vấn đề mấu chốt nữa, ấy là: Liệu hắn có thuyết phục được thầy Kato Hitoshi đồng ý hợp tác, chuyển giao phương pháp đánh bắt, bảo quản cá ngừ đại dương hay không mà thôi.
Những băn khoăn lo lắng, Lạc không dám nói ra với Cửa Biển. Trước khi thoát mạng, hắn không quên dặn cô bạn liên lạc sớm với Hải An, chủ tịch một tỉnh ở vùng biển miền Trung.
* *
Sau đêm ấy, Lạc mất ngủ thêm mấy đêm liền. Đến tuổi này rồi, phải trải qua bao thăng trầm suốt hơn hai mươi năm mới có được cuộc sống tạm ổn như hôm nay, hắn không cho phép mình chủ quan, nóng vội. Chỉ khi đã cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng lại tất cả mọi vấn đề, Lạc mới quyết định bay sang Nhật thăm thầy thầy Kato sớm hơn thường lệ, cũng là để xin ý kiến và bàn chuyện với thầy.
Thầy Kato hiện là Giám đốc của một công ty xuất nhập khẩu và kinh doanh chuỗi cửa hàng hải sản tại Nhật. Thầy còn là một thành viên tích cực của Hội hữu nghị Nhật – Việt tại Sakai. Sau khi nghe Lạc trình bày dự định và kế hoạch, thầy không giấu được vẻ vui mừng:
– Ồ, vậy là thầy trò ta cùng tư tưởng, chí hướng rồi.
Thầy dành suốt buổi hôm ấy để phân tích với cậu học trò quý mến của mình về vấn đề mối quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng giữa Nhật Bản – Việt Nam, về hợp tác phát triển kinh tế chú trọng bốn ngành gồm máy nông nghiệp, điện tử, chế biến nông thủy sản, môi trường và tiết kiệm năng lượng. Thầy cung cấp thêm cho Lạc nhiều thông tin hơn về việc hợp tác đánh bắt cá trên biển Đông, rằng trong sự đồng thuận, nhất trí và tạo điều kiện của hai nước, tất cả hầu như đã hoàn tất. Đã khảo sát kĩ lưỡng rồi, định ra được mô hình thí điểm rồi.
Nghe thầy nói đến đấy, Lạc không kìm nổi vẻ sung sướng, bật hẳn người lên:
– Thầy, vậy là con lại gặp vận may rồi.
Thầy Kato lắc đầu:
– Chưa biết thế nào con ạ, tình hình đang biến động thế này, cái giàn khoan nước sâu của Trung Quốc còn nằm ở kia, không biết rồi có ổn không.
Lạc đã tưởng kế hoạch suôn sẻ, ai ngờ trở ngại chính là cái giàn khoan. Vậy thì mọi dự định đành tạm gác lại.
Thầy Katô an ủi hắn vững tâm chờ. Rồi sóng sẽ yên, biển sẽ lặng. Công lý nhất định chiến thắng. Thầy nhắc đến sức mạnh của niềm tin, của lẽ phải, của sự ủng hộ và sức ép từ dư luận quốc tế. Thầy nhắc đến câu chuyện ngụ ngôn về bó đũa của Việt Nam. Thầy còn nói với Lạc rằng, sức mạnh lớn nhất không gì khác chính là nội lực của chính bản thân mình. Thầy hứa sẽ ủng hộ và giúp hắn thực hiện những dự định tốt đẹp ấy.
Khi chia tay Lạc, giọng thầy đột nhiên lắng xuống, đầy xúc động:
– Thầy không ngờ con nghĩ được sâu xa như thế. Dù có đi đâu, cuối cùng rồi cũng phải về nhà thôi, con ạ.
* *
Sự kiện giàn khoan không ảnh hưởng gì đến việc kinh doanh của Lạc, song nó lại làm cho mọi sinh hoạt của gia đình hắn bị xáo trộn. Hắn có đi đâu, làm gì cũng không rời mắt khỏi chiếc tivi hay màn hình máy tính. Bất chấp giờ ăn hay giờ ngủ, ở ở nhà hay ở cửa hàng, bất chấp lúc ấy có phải phục vụ khách hay không, cứ đến chương trình thời sự là hắn dừng tất mọi việc để nghe thông tin mới.
– “Mời quý vị và các bạn theo dõi những thông tin mới nhất trên Biển Đông: Tối qua, sau 75 ngày hạ đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc tuyên bố rút giàn khoan Hải Dương 981 khỏi khu vực biển gần đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Quan sát trên thực địa cuối ngày 15/7, Cảnh sát biển phát hiện giàn khoan này di chuyển được khoảng 8 hải lý. Lực lượng Kiểm ngư Việt Nam cũng ghi nhận, giàn khoan HD 981 cùng các tàu hộ tống của Trung Quốc có dấu hiệu dịch chuyển lúc 21h ngày 15/7, hướng về phía đảo Hải Nam. Theo thông tin từ ông Hà Lê, Cục phó Kiểm ngư, hồi chín giờ sáng nay, giàn khoan ở cách vị trí cũ là khoảng 30 – 40 hải lý theo hướng giữa bắc và tây tây bắc về phía đảo Hải Nam, Trung Quốc. Theo ông Lê, Trung Quốc đã rút hết toàn bộ tàu. Các tàu cá Việt Nam cũng được đưa vào bờ tránh bão.”
Nghe xong bản tin, Lạc bỗng thấy nhẹ bẫng cả người. Cứ như hắn vừa trút đi gánh nặng và nỗi lo toan ngàn cân đã đè lên hắn hàng thế kỉ. Hắn nhảy lên trong niềm sung sướng hân hoan. Hắn bế bổng vợ lên, hôn chùn chụt. Hắn hân hoan tìm nick của cô bạn thân để kịp chia sẻ niềm vui.
– Nó rút rồi, bà ơi, nó cút rồi.
– Ừ, nó sợ Thần Sấm.
– Sợ gì kệ bố nó. Cứ nó đi là tôi có đường về. Nhìn nó chình ình hàng ngày mà tôi đau cả mắt.
– Những gì cần giúp ông, tôi và bạn bè đã giúp cả rồi. Sóng yên biển lặng, ông tính thế nào thì tính.
– Song cả rồi. Ổn cái là tôi về ngay. Một mình tôi về trước, vào thẳng miền Trung với thằng Hải An luôn rồi mới quay ra đó với các bà.
– Liên lạc với thầy Kato trước đi, trong khi chờ yên hẳn.
– Biết rồi, bà cứ nhắc thừa. Mà thằng 981 nó rút về Hải Nam, gần bà đấy, cẩn thận mà cảnh giác với nó biết chưa? – Lạc trêu cô bạn.
– Rõ rồi, còn phải cảnh giác dài lâu. Mà ông tưởng vào được cái cửa biển dẫu nhỏ bé này dễ lắm sao?
Nghe bạn nói. Lạc chợt nhớ tới điều mà hắn từng muốn hỏi bạn mấy lần:
– Này bà, sao lại lấy nick là Cửa Biển? Cái tên của bà làm tôi luôn thấy ấm lòng mỗi khi nhắc đến.
Dường như ở phía bên kia, bạn hắn tĩnh lại mất một lúc. Một khoảng lặng trôi qua trước khi những dòng chữ mới hiện lên:
– Vì ở nơi ấy, tất cả các dòng sông đều cuồn cuộn uốn mình trước khi hối hả ùa ra biển lớn, để lại mỡ màu phù sa bồi đắp cho những bãi bờ. Vì ấy là nơi dang rộng vòng tay chở che cho những con thuyền mỏng manh vào trú đậu, tránh cơn bão tố phía khơi xa. Đấy cũng là nơi dịu dàng và ân cần chào đón những con tàu hân hoan trở về sau chuyến hải hành dài vạn dặm. Nơi ấy là cửa biển.
Cảm giác rạo rực dâng đầy trong Lạc sau dòng tin nhắn ấy. Hắn thấy trước mắt mình hiện lên hình ảnh những con tàu đánh cá lừng lững vươn khơi. Hắn thấy những ngư dân vững vàng hiên ngang nơi đầu sóng. Hắn thấy những khoang tàu đầy ắp cá tôm về bến mỗi bình minh. Những con cá ngừ da xanh ngắt được chuyển đến các cửa hàng, được đi máy bay sang Nhật. Hắn đứng đó, giữa vòng tay thân thương yêu mến của bạn bè, vững tin và ấm lòng. Hắn không còn là kẻ lạc mất quê hương nữa.
Hắn phải về. Hắn phải về thôi.
Móng Cái, ngày 01/10/2014.
Đ.T.T