
Dưới góc độ tôn trọng lịch sử, soi chiếu một cách khoa học, tiến bộ và nhân văn, những năm gần đây, Mạc Đăng Dung được phản ánh trong các tác phẩm văn học là một vị vua anh minh, có công trị vì đất nước hưng thịnh ở thế kỷ 16. Truyện thơ “Chuyện kể về Thái tổ Mạc Đăng Dung khai sáng Vương triều Mạc” (Nhà xuất bản Hải Phòng – 2021) của Nguyễn Hồng Văn là một trong số tác phẩm như thế.
Sau khi Khu tưởng niệm các Vua nhà Mạc được khánh thành, nhà thơ Nguyễn Hồng Văn – hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng, hội viên Hội Văn nghệ dân gian Hải Phòng – đã đôi lần tới chiêm ngưỡng và dâng hương, trong lòng thầm mong ước được góp thêm một áng thơ ngợi ca một triều đại phong kiến ở nước ta thế kỷ 16. Từ đó, ông dành nhiều thời gian và chọn thể loại truyện thơ để viết về thân thế và sự nghiệp của Mạc Thái Tổ gắn liền với những sự kiện lịch sử thuở đó và việc tôn vinh triều Mạc hiện thời.
Truyện thơ “Chuyện kể về Thái tổ Mạc Đăng Dung khai sáng Vương triều Mạc” của Nguyễn Hồng Văn gồm 9 chương, với thể thơ lục bát và song thất lục bát.Tác giả dành 3 chương đầu kể về chàng trai quê biển Mạc Đăng Dung với câu chuyện tình nơi làng cávà sau đó trở thành một đô lực sỹ. Mối lương duyên của Mạc Đăng Dung với nàng Vũ Thị Ngọc Toàn được tác giả kể khá chi tiết với thi ảnh đẹp:
“Đang màn diễn trước dân làng
Bỗng Ngọc Toàn đã bàng hoàng nhận ra:
Người đang hát phải đâu xa
Chao ôi! Người đó chính là: Đăng Dung!
Trong nét vẽ hóa trang người hát
Chàng nhận ra đôi mắt: Hạt huyền!
Mày ngài, khuôn mặt trái xoan
Chính là em – đúng Ngọc Toàn chứ ai”.
Từ chương 4, tác giả kể về bối cảnh 20 năm cuối Triều Lê Sơ và quá trình lên ngôi trị vì đất nước Đại Việt giữa thế kỷ 16 của Mạc Đăng Dung. Chương 5 kể về Chiếu nhường ngôi, tác giả viết về vị vua khai sáng triều Mạc:
“Văn: Đủ sức trị yên trăm họ
Võ: Đủ tài dẹp giặc bốn phương
Được người cả nước yêu thương
Được Trời phù, chỉ con đường chăn dân”.
Trong suốt 65 năm trị vì, phục hưng đất nước thoát khỏi cảnh cực khổ cuối thời Lê Sơ, nhà Mạc đã có nhiều cách tân, nhờ đó đạt nhiều thành tựu trong phát triển đất nước mà sử sách chính thống Việt Nam đã ghi: “Ra đường thấy của rơi không thèm nhặt, đêm ngủ không cần khóa cửa ngoài, trâu, bò, gà, lợn…không ai lấy của ai. Nhà nào cũng thóc lúa đầy cót, đầy bồ, các khoa thi cử cứ đều đặn ba năm tổ chức một lần tìm kiếm những nhân tài cho đất nước. Trong thời gian trị vì, nhà Mạc đã tổ chức được 22 cuộc thi tuyển, chọn được 485 Tiến sỹ và 13 trạng nguyên như: các trạng nguyên Nguyễn Thiến, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Giáp Hải, Nguyễn Dữ, Phùng Khắc Khoan và bà Nguyễn Thị Duệ là cô gái lần đầu ở Việt Nam giả trai đi thi đỗ Tiến sỹ vào thời Mạc Kính Cung năm 1594 trên đất Cao Bằng… Các nghề: Tằm tơ, đóng thuyền, đan lưới, dạy nghề đánh bắt cá trên sông, biển, nghề thủ công mỹ nghệ như: Chạm khắc gỗ; nghề điêu khắc bạc vàng, đúc đồng, làm gốm, sứ… còn phát triển tới nay.
Chương 9 nói về Hoàng cung và nơi thờ các Vua nhà Mạc. Hơn chục năm qua, thành phố Hải Phòng đầu tư dự án xây dựng Khu tưởng niệm các Vua nhà Mạc tại xã Ngũ Đoan, Kiến Thụy, Hải Phòng. phê duyệt Dự án tu bổ, tôn tạo, mở rộng khuôn viên Từ đường họ Mạc Cổ Trai được phê duyệt thành lập Quận Dương Kinh. Mạc Thái Tổ, Mạc Thái Tông được đặt tên đường phố tại Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hải Phòng. Đó là sự ghi nhận, khẳng định đóng góp của Triều đại nhà Mạc trong tiến trình phát triển đất nước.
Trong phần Lời cuối chuyện, tác giả viết:
“Khi nhắm mắt về hầu Tiên tổ
Thái Thượng Hoàng dặn lại cháu con:
“Chuyện ngoài: Nước nước, non non
Chuyện nhà mình: Giữ sắt son vuông tròn.
Lời dạy phải, cháu con nên nhớ
Trong mỗi người có dở, có hay
Mọi người góp sức, chung tay:
Xây dòng MẠC tộc ngày càng hiển vinh”.
Nhà thơ Nguyễn Hồng Văn năm nay ngoài 80 tuổi. Tuy sức khỏe giảm sút nhưng ông vẫn giữ được niềm đam mê sáng tác những tác phẩmthơ và truyện thơ về đề tài lịch sử, về quê hương, đất nước. Ông sử dụng những con chữ, những vần thơ thật dung dị, sáng trong như tâm hồn con trẻ ở tuổichập chững đến trường, hay đang học ở các lớp đầu cấp để các bé thơ dễ học, dễ thuộc, dễ nhớ và nhớ lâu. Mấy năm qua ông đã cho ra mắt nhiều tập truyện thơ, tập đố vui về đề tài lịchsử, về các danh nhân vùng đất HảiPhòng; như các tập truyện thơ: “Nữ tướng Lê Chân”; “Nhữ Thị Thục – Từ Thục phu nhân thân mẫu Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm”; “Đố và giải về đề tài lịch sử”. Gần đây, tập thơ “Hải Phòng quê em”của ông đã được đưa vào giảng dạyvề địa phương trong các trường học phổ thông trên địa bàn Hải Phòng. Nguyễn Hồng Văn đã được tổ chức GUINNESS Việt Nam xác lập Kỷ Lụclà người có những tập thơ viết cho thiếu nhi được in nhiều bản sách nhất ở Việt Nam hiện nay.
Truyện thơ “Chuyện kể về Thái tổ Mạc Đăng Dungkhai sáng Vương triều Mạc” của Nguyễn Hồng Văn.Với lối kể chuyện nôm na theo trình tự thời gian, sử dụng chủ yếu là thơ lục bát, ngôn ngữ mộc mạc, dễ hiểu, cuốn truyện thơ phù hợp với nhiều bạn đọc xa gần và có thể coi đây như một nén tâm hương của một nhà thơ cao tuổi Hải Phòng dâng niệm công đức vị vua đầu tiên của Vương triều Mạcđúng dịp Đại lễ kỷ niệm 480 năm ngày mất của Mạc Thái Tổ (1541- 2021).