Chúng ta đang quen dần với việc nói tắt, nói bớt, nói gọn, nôm na hóa tiếng Việt mà không cần quan tâm tới sự chuẩn xác về nghĩa của nó..
Chưa hết, mặt tiền một ngôi nhà nọ thấy treo cái biển to đùng với hàng chữ rất đậm: CHỮA PHỤ KHOA HAI BÀ TRƯNG. Nhiều người hỏi nhau, hai bà Trưng (Trưng Trắc và Trưng Nhị) qua đời cả ngàn năm nay mà vẫn phải chữa bệnh phụ khoa sao?…
Chúng ta đang quen dần với việc nói tắt, nói bớt, nói gọn, nôm na hóa tiếng Việt mà không cần quan tâm tới sự chuẩn xác về nghĩa của nó..
Chưa hết, mặt tiền một ngôi nhà nọ thấy treo cái biển to đùng với hàng chữ rất đậm: CHỮA PHỤ KHOA HAI BÀ TRƯNG. Nhiều người hỏi nhau, hai bà Trưng (Trưng Trắc và Trưng Nhị) qua đời cả ngàn năm nay mà vẫn phải chữa bệnh phụ khoa sao?
Trên nóc một tòa nhà cao tầng ở thành phố T., người ta gắn lên đấy dòng chữ ngất nghểu, rõ to, gò bằng thép không rỉ, cách mấy cây số cũng nhìn thấy: PHÂN BÓN HỮU NGHỊ . Từ xưa đến nay chỉ nghe nói phân dùng để bón lúa, phân bón khoai sắn, và phân bón các loài cây khác… chưa nghe nói phân bón hữu nghị bao giờ. Chắc bón loại phân này, tình hữu nghị giữa các dân tộc tăng trưởng nhanh chăng? Loại phân bón hữu nghị có lẽ ngành ngoại giao đặt hàng?!
Một dạo, thấy rất nhiều băng vải đỏ chăng ngang trên các đương phố Hải Phòng. Trên đó là dòng chữ: THÁNG KHUYẾN MÃI HẢI PHÒNG.
Các cụ già lo lắng nheo mắt nhìn lên các băng rôn chăng ngợp phố, thấp thỏm bảo nhau: chắc người ta định kêu gọi người nước ngoài mua rẻ (khuyến mãi) Hải Phòng chăng. Hải Phòng bị bán đi, không rõ dân sống ở đâu. Hà cớ gì lại khuyến mãi Hải Phòng chứ?
Gần đây lại thấy nhiều băng vải đỏ khác với dòng chữ : Người Việt dùng hàng Việt Nam. Tại sao không viết cho rõ nghĩa hơn: Người Việt dùng hàng Việt hoặc người Việt Nam dùng hàng Việt Nam?
Rồi lại thấy nhiều Panô rất to treo ở các ngã tư đường phố: Năm du lịch quốc gia đồng bằng sông Hồng. Đọc xong, ngẫm ngợi mãi vẫn không rõ người ta định nói gì trên Panô đó. Hay là Đồng bằng sông Hồng đã trở thành một quốc gia?
Còn trên Ti vi và đài phát thanh, nếu tinh ý một chút, thấy mỗi ngày phát thanh viên đọc không dưới mười lần chữ thập niên thành thập kỷ ( Bản tin tối ngày 24 tháng 7 trên VTV1, đưa tin chủ tịch nước đi thăm Hoa Kỳ cũng đọc là gần hai thập kỷ (?) bình thường hóa quan hệ Việt Mỹ ( Thực ra là gần 20 năm)…Đã có nhiều ý kiến giải thích về chữ thập niên và thập kỷ và đã phê phán việc viết sai, đọc sai, nhưng “nhà đài”, “nhà báo” vẫn phớt lờ, không chịu sửa. Mười năm thì viết là mười năm, sính chữ gọi thập niên làm gì để đến nỗi phải sai thành thập kỷ!
Và cũng trên ti vi, thỉnh thoảng người ta lại rầm rộ quảng cáo về một liveshow gì đấy . Chín mươi phần trăm dân Việt Nam không hiểu liveshow là gì cả. Nghĩa của nó là truyền hình trực tiếp hoặc chương trình trình diễn của một cá nhân nào đó. Vậy sao không dùng chữ Việt cho dân dễ hiểu?
Ngay như các Hội văn nghệ địa phương, nơi qui tụ những người thừa chữ, vậy mà thấy ở một số nơi trên cửa phòng làm việc gắn tấm biển với dòng chữ: Chi hội văn học, chi hội sân khấu, chi hội Nhiếp ảnh vân vân… mà thấy lạ. “Văn học”, “sân khấu”, “nhiếp ảnh”… sao có thể thành lập được Hội hoặc Chi hội nhỉ? Chủ thể của Hội hoặc Chi hội là con người. Do vậy phải viết là Chi hội nhà văn tỉnh X., Chi hội nghệ sỹ sân khấu tỉnh Y., Chi hội nghệ sỹ nhiếp ảnh tỉnh Z… Chúng ta đang quen dần với việc nói tắt, nói bớt, nói gọn, nôm na hóa tiếng Việt mà không cần quan tâm tới sự chuẩn xác về nghĩa của nó..
Chưa hết, mặt tiền một ngôi nhà nọ thấy treo cái biển to đùng với hàng chữ rất đậm: CHỮA PHỤ KHOA HAI BÀ TRƯNG. Nhiều người hỏi nhau, hai bà Trưng (Trưng Trắc và Trưng Nhị) qua đời cả ngàn năm nay mà vẫn phải chữa bệnh phụ khoa sao?
Và vân vân… Chuyện dùng chữ sai, không rõ nghĩa, sai lạc nghĩa, sính chữ Tây nhiều lắm!
Thế mới biết, cái chữ (đi kèm theo nó là cái nghĩa) của Việt Nam rất phong phú, nhưng phải biết dùng. Nếu tùy tiện sẽ dẫn tới hiểu sai, hiểu lầm đáng tiếc.
Đ.K