
( Trích báo cáo của Nhà văn Đình Kính, Chủ tịch Hội Nhà văn HP tại
Đại hội Hội Nhà văn HP nhiệm kỳ 2013- 2018)
…
Thưa Đại hội!
Nửa thập niên, với lịch sử phát triển Văn học là thời gian rất ngắn. May mắn, đây là chặng đường xã hội có cái nhìn cởi mở hơn, khách quan hơn đối với Văn chương. Thuộc tính mà nhờ vậy Văn chương có thể trở thành quyền năng nuôi dưỡng tâm hồn con người, dần dà được trả lại. Phần đông Nhà văn Hải Phòng không chỉ sáng tác trong ý thức công dân, mà với khát vọng làm mới để hay hơn, phong phú hơn, đa dạng hơn đang trở về với tâm thế, bản ngã và ý thức nghệ sĩ. Tuy vậy, từ bỏ lệ cũ, bước qua nhận thức cũ đã thành rãnh mòn, là hành trình chẳng dễ. Không gì khó hơn là thay một thói quen!
Lực lượng sáng tác của Hội Nhà văn Hải Phòng chủ yếu vẫn là những nhà văn được gọi là thế hệ chống Mỹ và một số nhà văn cầm bút sau năm 1975.
Trong nhiệm kỳ qua, Hội Nhà văn Hải Phòng đã không ngừng được bổ sung . Năm 2009 có thêm 5 hội viên, năm 2010 có thêm 3 hội viên, năm 2011 có thêm 7 hội viên, năm 2012 có thêm 3 hội viên và và năm 2013 có thêm 5 Hội viên. Trong tổng sô 23 hội viên được kết nạp nhiệm kỳ qua, tỷ lệ các nhà văn lớn tuổi vẫn là số đông.
Cũng trong nhiệm kỳ qua, nhiều Hội viên Hội nhà văn Hải Phòng được kết nạp vào Hội nhà văn Việt Nam, đó là Nhà thơ Vân Anh, Nhà văn Nguyễn Quốc Hùng, Nhà thơ Thúy Ngoan và nhà thơ Công Nam, nâng số hội viên Hội nhà văn Việt Nam tại Hải Phòng lên 25 Hội viên. Và tiềm năng để được kết nạp vào Hội Nhà văn VN của các Nhà văn HP vẫn còn dồi dào. Đây là tín hiệu đáng khích lệ.
Thưa Đại hội! Nhiệm kỳ 2008- 2013, trong hoàn cảnh mới, cùng với những biến động tích cực của đời sống kinh tế xã hội, các nhà văn Hải Phòng đã không còn bằng lòng với những gì đã có, đang gắng làm mới mình, bớt dần sự đơn điệu, một chiều trong tác phẩm do những hạn chế của hoàn cảnh lịch sử trước đo. Nếu những sáng tác của các nhà văn thế hệ chống Pháp, chống Mỹ trước đây là sự phát tâm trong ý thức công dân, là sự liền mạch trong cảm hứng sáng tạo của dòng văn học lấy lợi ích chung đặt trên cái tôi bé nhỏ cá nhân, tất cả vì đại cục trước đại nạn của dân tộc, thì cách nhìn nhận và thể hiện trong giai đọan gần đây đã có nhiều thay đổi, họ đã viết với bút pháp đa dạng hơn, nhiều giọng điệu hơn, từng bước thoát ra khỏi tình cảnh “văn chương đồng phục“. Bùi Ngọc Tấn, Thi Hoàng, Đoàn Lê, Kim Chuông, và nhiều tác giả khác là hiện tượng như vậy … Nếu Bùi Ngọc Tấn đồng hành, trăn trở cùng những thân phận éo le, nhưng vẫn gắng lọc tìm cái đẹp từ cuôc đời, thì Đoàn Lê đa tài trên các lĩnh vực văn học, điện ảnh, hội họa. Chị vượt lên số phận, tình riêng bỏ chợ, tình người đa đoan để viết nên những tác phẩm sắc sảo về một xóm Chùa qua các biến thiên thời cuộc. Thơ Thi Hoang mới mà hay. Kim Chuông đang vượt lên để không lặp lại mình. Tô Ngọc Thach, ngoài thơ, đang thể hiện khả năng trong văn xuôi…Và đó còn là Phạm Ngà, Hồ Anh Tuấn, Nguyễn Hồng Quang , Bão Vũ, Đinh Quyền, Nguyễn Lâm Cẩn, Nguyễn Đình Tâm, Nguyễn Đình Di, Trần Thị Hằng, Hoang Thiềng, Hoài Minh, Ngô Cẩn, Hà Thúc Qủa và vân vân , ấp ủ nghiền ngẫm đến chín muồi để rồi bừng nở bất thần cho ra đời những tác phẩm về nỗi đau nhân thế. Đó là Nguyễn Long Khách lặng lẽ dồn tâm lực cho tiểu thuyết và kịch bản phim. Là Cao Năm, Lưu Văn Khuê linh hoạt, bén nhạy với các truyện ngắn, tiểu luận nghề nghiệp và tiểu thuyết mang tính thời cuộc và lịch sử…
Những khó khăn về hoàn cảnh, tuổi tác, sức khỏe đã chẳng làm các nhà văn buông bút trong cuộc kiếm tìm không mệt mỏi những giá trị của văn chương, Đó là nhà văn Vũ Hoàng Lâm, Phùng Văn Ong, các nhà thơ Hoàng Khôi, Nguyễn Hồng Văn, Hoang Thanh Tâm, Trần Công Đường, Hoàng Duy Bình, Vũ Tư… Và đó là Nhà thơ Trần Quốc Minh, thương tật đau yếu từ mấy chục năm nay nhưng chưa hề ngừng đọc ngừng viết, vẫn có giải thưởng. Tấm gương lao động nghệ thuật của các nhà văn cao tuổi rất đáng được trân trọng, kính nể.
Các nhà văn Hải Phòng ý thức rằng, làm mới để có tác phẩm hay là điều kiện để tồn tại. Bên cạnh thế hệ chống Pháp, chống Mỹ, thế hệ nhà văn nhà thơ sau 1975 và xuất hiện trong giai đoạn đổi mới của đất nước với tư duy mới, cách viết mới đang có những đóng góp nhất định cho nền văn học Hải Phòng và nền văn học nước nhà. Họ có kiến thức, có sự nhanh nhạy và rất táo bạo. Những sáng tác trong nhãn quan dân chủ ở họ giống như một dòng chảy có nhiều nguồn mạch, không ngừng được bồi đắp, bởi vậy đã góp phần làm cho văn chương Hải Phòng trong trào lưu văn chương đổi mới của cả nước tươi tắn, duyên hơn, sâu sắc hơn. Đó là Mai Văn Phấn với cách nói riêng, không sáo lặp, với tư duy mới, thi pháp mới, mang phong cách hiện đại, mang dấu ấn cá nhân. Đó Trần Thị Lưu Ly, là Công Nam, là Tuấn Anh, Bùi Quý Thực, Bùi Thu Hằng với giọng thơ lạ, mới mà mà lắng đọng.
Nhà văn chỉ có thể đóng góp cho văn học một cái gì đó khi có cái gì đấy là của riêng mình. Lương Văn Chi với một số truyện ngắn độc đáo, nhiều tìm tồi, văn chương viết cẩn trọng, chỉn chu, văn hóa. Phạm Xuân Trường, vẫn nguyên vẹn sự khoái hoạt bộc phát và thẳng thắn, sòng phẳng thường trực trong thơ như khi mới xuất hiện trên thi đàn. Thúy Ngoan ngày càng đằm, chín chắn, nhiều suy ngẫm. Các nhà thơ Hoài Khánh, Phước Giang, Lưu Đình Hùng, Phạm Thúy Nga, Nguyễn Thanh Tuyên, Nguyễn Đình Minh, Đinh Thường, Minh Trí, Đoàn Thị Tảo, Trịnh Anh Đạt, Vũ Thúy Hồng, Đoàn Thị Tảo…Các nhà văn Dương Thị Nhụn, Nguyễn Quốc Hùng, Đỗ Thị Hồng Vân, Phạm Xuân Hiếu, Nguyễn Thị Tuyết, dich giả Ngọc Châu vẫn rất sung sức trong tìm tòi sáng tạo, sắc bén trong thể hiện… Đổi mới để tồn tại một cách ấn tượng là mục tiêu của các nhà văn nhà thơ Hải Phòng. Nhờ vậy văn chương Hải Phòng trong nhiệm kỳ qua rất đa dạng phong phú trong sự khai phát tạo nên diện mạo văn chương riêng của một vùng đất .
Nếu nhận thức là quá trình phủ định mình, thì có lẽ nhận thức về văn chương cũng đang trong tiến trình ấy. Từ văn mới, thơ mới đến văn thơ cách mạng là một chặng đường. Từ thơ kháng chiến chống Mỹ đến văn thơ của lớp người xuất hiện sau năm 1975 và đối mới cũng rất cần một thời gian để phát lộ.
Thưa Đại hội! Nhiệm kỳ qua, các Nhà văn Hải Phòng đã sáng tác và được xuất bản trên 150 đầu sách, tham gia chuyển thể, sáng tác gần 100 tập kịch bản phim truyện. Và đã đoạt được nhiều giải thưởng. Mai Văn Phấn, Đình Kính, được giải thưởng hàng năm của Hội Nhà văn Việt Nam; Thúy Ngoan, Dương Thị Nhụn, Nguyễn Quốc Hùng, đoạt giải của Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Thúy Ngoan đoạt giải thưởng thơ của tạp chí Thế giới trong ta; Nguyễn Đình Di đoạt giải thưởng viết về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh nhân dân của Bộ Quốc phòng; giải thưởng về đề tài Biển Việt Nam do Hội Nhà văn VN và báo điện tử Việtnamnét tổ chức; Trần Quốc Minh đoạt giải thương thơ Hai cu do lãnh sứ quán Nhật Bản và báo Tuổi trẻ tổ chức; Đỗ Thị Hồng Vân đoạt giải cuộc thi: truyện ngắn, bút kí, phóng sự do Bộ Giáo dục và Hội nhà văn Việt Nam tổ chức, đoạt giải cuộc thi : giới thiệu sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức; Nguyễn Đình Minh, Vũ Anh Xuân, Xuân Đường, Phương Bắc, Vũ Hoàng Lâm, Trần Quốc Minh đoạt giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật về chủ đề học tập và làm theo tấm gương đạo đức của chủ tịch Hồ Chí Minh; và các nhà thơ Trần thị Lưu Ly, Tuấn Anh, Nguyễn Đình Minh, Vũ Anh Xuân, Trần Quốc Minh, Nguyễn Đình Di, Phạm Thúy Nga, Thúy Ngoan, Hoàng Duy Bình, Phạm Công Đoàn còn đoạt giải thương về thơ viết về đề tài Hoa phượng do Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng tổ chức. Và nhiều tác giả được giải thương tác phẩm hay hàng năm do tạp chí Cửa Biển bình chọn.
BCH Hội Nhà văn HP, không chỉ cám ơn, mà biết ơn các anh các chị. Bằng lao động nhệ thuật miệt mài, các anh các chị không những khẳng định mình, mà còn mang lại vinh dự, sự sang trọng cho Hội nhà văn HP.
Thưa Đại hội! Tai năng không tự có. Đó là thứ trời cho. Kẻ trời cho it, người trời ưu ái cho nhiều. Nhưng người tự trọng là người biết vét đến tận cùng thứ mà trời đã ban cho ấy. Ý thức lao động nghệ thuật như vậy vừa tôn trọng mình, vừa tôn trọng người đọc. Các nhà văn Hải Phòng đang sáng tạo trên tinh thần đó. Điều rất đáng mừng là dù ở giai đoạn nào, hoàn cảnh nào, Hải Phòng cũng có tác giả và tác phẩm khiến bạn đọc nhớ đến. Các nhà văn nhà thơ Hải Phòng có quyền tự hào về điều ấy. Hy vọng rằng nhân dân và lãnh đạo Hải Phòng cũng biết đến và ghi nhận thành tựu ấy..
Do đặc trưng nghề nghiệp, nên dù có những cá tính khác biệt, đó cũng là sự thường tình, nhưng Hội Nhà văn Hải Phòng vẫn là mái nhà chung quần tụ anh em đồng nghiệp. Và nữa, hội đã thật sự trở thành cầu nối giữa hội viên với Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng và Hội Nhà văn Việt Nam và các đồng nghiệp trong cả nước.
Tuy hoạt động trong điều kiện khó khăn về tài chính, nhưng BCH đã tạo điều kiện tổ chức cho một số hội viên đi thực tế, dự trại sáng tác, giao lưu với các nhà văn ở các Hội văn nghệ tỉnh bạn và những hoạt động khác. Chúng ta đã tổ chức thành công Hội thảo về thơ Mai Văn Phấn và Đồng Đức Bốn, đã tổ chức tọa đàm về tiểu thuyết của Nguyễn Quốc Hùng, Tổ chức tọa đàm về tiểu thuyết “thuyền nghiêng” của Dương Thị Nhụn, tổ chức tọa đàm về thơ Lục bát của Trịnh Anh Đạt, và phối hợp với Hội nhà báo Hải Phòng hội thảo về mối quan hệ giữa báo chí và văn chương trong mẫu số chung của tính nhân văn.
Những sáng tác và những hoạt động của Hội nhà văn Hải Phòng trong nhiệm kỳ qua là đáng được biểu dương, vì thế Hội Nhà văn Hải Phòng đã được Ủy ban nhân dân Thành Phố tặng bằng khen; và nhiều Hội viên được Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam và ủy ban Nhân dân TP Hải Phòng tặng bằng khen…
ĐK