Nhân kỉ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt-Trung Vanhaiphong.com giới thiệu ba bài thơ của Bạch Cư Dị do Phạm Đình Nhân và Ngọc Châu dịch
1. BẠCH CƯ DỊ (772 – 846)
Bạch Cư Dị, tự Lạc Thiên, hiệu là Hương Sơn cư sĩ, sinh vào năm thứ 7 niên hiệu Đại Lịch đời Đường. Ông là nhà thơ nổi tiếng, dòng dõi tướng Bạch Khởi nhà Tần, người quê phủ Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây (Trung Quốc). Sinh tại huyện Tân Trịnh, tỉnh Hà Nam. Đỗ tiến sĩ năm 28 tuổi. Làm quan nhiều nơi, về kinh làm việc được phong Hàn lâm Học sĩ, rồi được phong chức Thái tử Tả tán thiên Đại phu. Bị kẻ xấu vu hại nên ông bị giáng làm Tư mã Giang Châu thuộc huyện Cửu Giang, tỉnh Giang Tây. Sau đó được phục chức và đổi làm Thứ sử Hàng Châu thuộc tỉnh Triết Giang, rồi Tô Châu thuộc tỉnh Giang Tô. Ít lâu sau được phong làm Thái tử Thiếu phó, tước Phùng Dược hầu. Về hưu với hàm Thượng thư Bộ Hình, mất vào năm 846, thọ 75 tuổi. Tác phẩm để lại gồm 3.840 bài thơ văn.
1. ĐÔNG DẠ VĂN TRÙNG
Nguyên tác:
冬 夜 聞 蟲
蟲 聲 冬 思 苦 於 秋
不 解 愁 人 聞 亦 愁
我 是 老 翁 聽 不 畏
少 年 莫 聽 白 君 頭
Phiên âm:
Đông dạ văn trùng
Trùng thanh đông tứ khổ ư thu,
Bất giải sầu nhân văn diệc sầu.
Ngã thị lão ông, thính bất úy,
Thiếu niên mạc thính, bạch quân đầu.
DỊCH THƠ
Bản gốc do bác Phạm Đình Nhân dịch năm 2003:
Đêm đông nghe tiếng dế
Dế than rên siết giữa đêm đông,
Kẻ chẳng buồn thêm nặng nỗi lòng.
Ta vốn lão ông, nghe chẳng sợ,
Trẻ nghe, đầu tóc bạc như bông.
Bản Ngọc Châu mới dịch thêm
Tiếng Dế đêm đông
Đêm đông tiếng dế kêu than
Không buồn cũng thấy lòng man mác buồn
Ta già chẳng chút hãi hơn
Trẻ nghe đầu tóc xạc sờn bạc ra.
2. CHU TRUNG DẠ VŨ
Nguyên tác:
舟 中 夜 雨
江 雲 黯 悠 悠
江 风 冷 修 修
夜 雨 擿 船 背
夜 浪 打 船 頭
船 中 有 病 客
左 降 向 江 州
Phiên âm:
Chu trung dạ vũ
Giang vân ám du du,
Giang phong lãnh tu tu.
Dạ vũ trích thuyền bối,
Dạ lãng đả thuyền đầu
Thuyền trung hữu bệnh khách,
Tả giáng hướng Giang Châu.
DỊCH THƠ:
Bản gốc do bác Phạm Đình Nhân dịch năm 2003:
Trong thuyền một đêm mưa
Mây sông tối âm u,
Gió sông lạnh vi vu.
Mưa đêm mái thuyền thấm,
Sóng đêm vỗ mạn thuyền.
Trong thuyền có người bệnh,
Bị giáng về Giang Châu.
Bản Ngọc Châu mới dịch thêm
Đêm mưa dưới thuyền
Âm u mây tối trên sông
Vi vu gió ướp lạnh đông sông dài
Mái thuyền thấm nước mưa dai
Sóng đêm nhóc nhách vỗ hoài mạn nghiêng
Trong thuyền người bệnh lặng im
Cách quan, lệnh giáng về miền Giang Châu.
3. XUÂN ĐỀ HỒ THƯỢNG
Nguyên tác:
春 題 胡 上
胡 上 春 来 似 畫 圖
亂 蜂 圍 嬈 水 平 鋪
松 排 山 面 千 重 翠
月 點 波 心 一 顆 珠
碧 毯 綫 頭 抽 早 稻
青 羅 裙 帯 展 新 蒲
未 能 拋 得 杭 州 去
一 半 勾 溜 是 此 湖
Phiên âm:
Xuân đề hồ thượng
Hồ thượng xuân lai tự hoạ đồ,
Loạn phong vi nhiễu thuỷ bình phô
Tùng bài sơn diện thiên trùng thúy
Nguyệt điểm ba tâm nhất khoả châu
Bích thảm tuyến đầu trừu tảo đạo,
Thanh la quần đới triển tân bồ.
Vị năng phao đắc Hàng Châu khứ,
Nhất bán câu lưu thị thử hồ.
DỊCH THƠ:
Bản gốc do bác Phạm Đình Nhân dịch năm 2007:
Đề thơ xuân trên hồ
Xuân đến mặt hồ tựa bức tranh,
Nước trong lặng lẽ núi vây quanh
Thông đan lưng núi, nghìn trùng thắm,
Trăng dọi mặt hồ, hạt ngọc xanh.
Lúa sớm đầu đường như trải thảm,
Cỏ non cuối bãi tựạ dăng mành.
Vì chưa dứt bỏ Hàng Châu được,
Một nửa hồ đây đi chẳng đành.
Bản Ngọc Châu mới dịch thêm:
Thơ xuân viết trên hồ
Hồ xuân đẹp tựa bức tranh
Nước trong lặng lẽ vây quanh núi đồi
Ngàn thông lưng núi rực ngời
Sáng trong trăng rọi châu rơi mặt hồ
Đầu đường lúa thảm nhấp nhô
Cỏ non cuối bãi lô xô dăng mành
Hàng Châu dứt bỏ không đành
Nửa hồ xuân mãi loanh quanh khó rời.
